گیاهان گروه بزرگی از گونه‌های زنده شامل موجوداتی مانند درختان، علف، سرخس‌ها و خزه گیان است.

تعریف کلمهٔ گیاه دشوار است. اگرچه گیاه شناسان محدودهٔ رده‌بندی گیاهان را تعریف کرده‌اند، مرزهای تعیین کنندهٔ اعضاء رده‌بندی گیاهان بسیار اختصاصی تر از تعریف‌های رایج گیاه است. گیاهانی که ما هر روز با آنها مواجه هستیم، معمولاً متعلق به گروه گیاهان آوندی می‌باشند. ما گیاه را بعنوان یک موجود زنده یوکاریوت و دارای تعداد زیادی سلول تعریف می‌کنیم که عموماً فاقد اندام‌های حسی یا حرکت ارادی بوده و در صورت رشد کامل دارای ریشه، ساقه و برگ می‌باشند. اما از نظر گیاه‌شناسی فقط گیاه آوندی دارای ریشه، ساقه و برگ است. تعریف دیگر گیاه که فراگیرتر می‌باشد، عبارت است از هرچیزی که فتواتوتروف می‌باشد- یعنی غذای خودش را از مواد خام غیر آلی و نور خورشید تولید کند. برای فردی که بر نقش خاصی که گیاهان در یک اکوسیستم بازی می‌کنند متمرکز شود این تعریف غیر منطقی نیست. اما در بین فتواتوتروف‌ها، پروکاریوت‌هایی (پیش هسته) مخصوصاً باکتری‌های فتواتوتروف و سیانوفیت‌ها وجود دارند. سیانوفیت‌ها را گاهی اوقات (به دلایل خوبی) جلبک‌های سبز– آبی می‌نامند. در اینجا این مشکل بوجود می‌آید که بیشتر مردم از جمله گیاه شناسان قدیمی قارچ خوراکی را گیاه می‌نامند اگرچه قارچ خوراکی اندام باردهی قارچ می‌باشد (حوزه قارچها)، و اصلاً فتواتوتروف نبوده، بلکه گندخوار (saprophytic) می‌باشد؛ و بیش از چند گونه گیاهان گل دار، قارچ‌ها و باکتری‌ها وجود دارند که انگلی هستند.

ما قادر به ارائهٔ پاسخی مطمئن نیستیم. فهرست خصوصیاتی که حوزهٔ رده‌بندی گیاهان را از سایر حوزه‌های زیست‌شناسی جدا می‌کند حد اقل یک تعریف فنی ارائه می‌کند اما این تعریف مورد پسند همگان قرار نمی‌گیرد؛ بنابراین تعریف اصطلاح گیاه همیشه به معنی بیشتر موجودات زنده طبقه‌بندی شده در محدودهٔ رده‌بندی گیاهان می‌باشد. مثلاً «اگر جلبک‌های سبز به وضوح گیاهانی جزو رده‌بندی گیاهان هستند، پس بیشتر مردم اکثر خزه‌های دریایی را هم که جزئی از (حوزه آغازیان) هستند، جزو جلبک‌های سبز در نظر می‌گیرند. مشکل عدم وجود دقت یا توافق که در تعریف گیاه وجود دارد یکی از گفته‌های مورد تفاهم است که اغلب در مقالات با آن مواجه هستیم از این قبیل: آوند چوبی یکی از دو بافت انتقال در گیاه است. بطور کلی تصور نمی‌شود این جمله به معنی تمامی گیاهان، جلبک‌ها با گیاهان گلدار باشد. به احتمال بسیار زیاد باکتری‌ها یا قارچ‌ها را به حساب نمی‌آورد. در واقع معمولاً بهتر است اینگونه تصور شود که این بحث فقط به گیاهان آوندی مربوط می‌شود (ضرورتاً سرخس‌ها، مخروط زاها، گیاهان گلدار و تعدادی دیگر) مگر اینکه به صورتی متفاوت بیان شود (مثلاً در گیاهان آوندی و غیر آوندی اینگونه‌است.

ریخت‌شناسی گیاهی (به انگلیسی: phytomorphology، Plant morphology)، مطالعهٔ ریخت‌شناسی گیاهان است. این رشته معمولاً به عنوان رشته‌ای مجزا از کالبدشناسی گیاهی که مطالعهٔ کالبدشناسی داخلی گیاه بویژه در سطح سلولی است در نظر گرفته می‌شود. ریخت‌شناسی گیاهی در تشخیص شکل ظاهری گیاهان مفید است.

رده‌های گیاهان

ممکن است گیاهان بر مبنای الگوهای رشد فصلی اشان مرتب شوند. البته گیاهان ساده مثل جلبک‌ها دوران زندگی کوتاهی دارند و اصطلاح‌های زیر در مورد آنها بکار نمی‌رود اما جمعیت جلبک‌ها عموماً «فصلی هستند. • سالانه: زندگی و تولید مثل در یک فصل رشد و نمو. • دوسالانه: زندگی در دو فصل رشد و نمو؛ تولید مثل معمولاً» در سال دوم • چند ساله: زندگی در سال‌های رشد نمو طولانی؛ ادامه به تولید مثل در یک مرحله گیاهان آوندی یا (غیر چوبی) هستند ویا چوبی. گیاه چوبی ممکن است درختانی باشند با یک یا چند تنه و شاخه که روی زمین بوجود می‌آیند ویا درختچه‌هایی باشند بدون تنه، با شاخه‌هایی که نزدیک سطح زمین قرار دارند.

همچنین ممکن است گیاهان بر اساس چگونگی کاربردشان طبقه‌بندی شوند. گیاهان غذایی از جمله میوه‌ها، سبزیجات، گیاهان دارویی و ادویه‌ها می‌باشند.

 

 

فهرست مطالب:

نگرشی بر گروههای اصلی گیاهان

گیاهان غیر آوندی

بریوفیتها

گیاهان آوندی

تقسیم بندی گیاهان آوندی

نهانزادان اوندی

شاخه پسیلوفیتها

پنجه گرگیان

دم اسبیان

سرخسها

بازدانگان

شاخه ژنکگوفیتها

شاخه سیکادوفیتها

مخروطیان

شاخه گنتوفیتها

نهاندانگان‌ ـ شاخه‌ ماگنولیوفیتها

یاخته گیاهی

اجزای یاخته گیاهی

دیواره‌ یاخته‌ ای‌

غشای سیتوپلاسمی

سیتوپلاسم

اندامک های سیتوپلاسمی

ریبوزومها

شبکه آندوپلاسمی

دیکتیوزومها

میکروبادیها

لیزوزومها

واکوئلها

میتوکندریها

پلاستها

کلروپلاستها

لوکوپلاستها

کروموپلاستها

پروتئوپلاستها

فنوپلاستها

رودوپلاستها

هسته

بافتهای گیاهی

بافت مریستم

بافت پارانشیم

بافتهای محافظ

بافت اپیدرم

تقسیم بندی استوماتها

بافت پریدرم

عدسک ها

بافت های نگاه دارنده

بافت کلانشیم

بافت اسکلرانشیم

اسکلریدها

بافتهای هادی

بافت چوبی

پروتوگزیلم و متاگزیلم

بافت آبکشی

پروتوفلوئم و متافلوئم

بافت ترشحی

انواع لاتیسیفرها

کرکهای ترشحی

غده های ترشحی

هیداتودها

غده ترشح کننده نمک

و…