پوکی استخوان یا استئوپروز طبق تعریف انجمن ملی بهداشت (هیئت ایجاد اتفاق نظر برای پیشگیری از استئوپروز)، یک اختلال اسکلتی است که بیشتر در دوران کهنسالی بروز می‌کند و ویژگی بارز آن کاهش استحکام استخوان بوده و فرد را در معرض خطر شکستگی قرار می‌دهد.

علل بیماری

این بیماری در دوران یائسگی زنان بسیار شایع است زیرا در این دوران استروژن بسیار در بدن زنان کم می‌شود. همچنین کمبود مواد معدنی مانند کلسیم، پروتئین و ویتامین دی و استعمال دخانیات مانند سیگار باعث پوکی استخوان می‌شود. در شرایط کمبود مواد معدنی در رژیم غذایی، بدن این کمبود را از بافت‌های استخوانی می‌گیرد و این کار در طول زمان باعث فقر استخوان‌ها از لحاظ مواد معدنی و در نتیجه پوکی استخوان می‌گردد. همچنین با بالا رفتن سن تخریب بافت استخوانی بیش از ساخت آن می‌شود و با گذشت زمان و در دوران کهنسالی این عارضه بروز می‌کند. برخی از بیماری‌ها مثل پرکاری تیروئید، کم‌کاری غدد جنسی، آرتریت روماتوئید، بیماری کوشینگ و دیابتو مصرف برخی داروها مثل کورتن و لووتیروکسین ٬فورزماید، هپارین ٬فنیتوئین نیز در طول زمان باعث پوکی استخوان می‌گردند. عوامل دیگری نیز مثل کم‌تحرکی یا کمبود وزن بیش از ۱۰٪ نسبت به وزن دوران جوانی یا بی‌ام‌آی کمتر از ۱۹ ٬عوامل وراثتی و اعتیاد به الکل باعث پوکی استخوان هستند.باور بر این بود که مصرف بیش از اندازه کافئین از فاکتورهای خطر است اما تحقیقات تازه نشان می‌دهد ارتباط زیادی بین استئوپروزی و مصرف کافئین وجود ندارد.

علایم

برخلاف بسیاری از بیماری‌های مزمن، که علائم و نشانه‌های متعددی دارند، استئوپروز یک بیماری خاموش و بدون علامت است تا زمانی که یک شکستگی ایجاد شود. که هفتصد هزار مورد آن در مهره‌ها، دویست و پنجاه هزار مورد در استخوان رادیوس، دویست و پنجاه هزار مورد در لگن و سیصدهزار مورد در سایر استخوان‌ها رخ می‌دهند. شکستگی‌های لگن وخیم‌ترین عارضه استئوپروز بوده و میزان مرگ ومیر آن در سال اول بیش از ۲۰٪ است.شکستگی‌های ناشی از استئوپروز، شکستگی‌هایی هستند که به طور معمول در آن موقعیت‌ها در افراد سالم شکستگی استخوان رخ نمی‌دهد. که این شکستگی‌ها به عنوان شکستگی ناشی از شکنندگی در نظر گرفته می‌شوند. شکستگی‌های لگن پس از سقوط رخ می‌دهند، اما دو سوم شکستگی‌های مهره‌ای به صورت خاموش بوده و با یک فشار مختصر مانند بلند کردن یک جسم، عطسه کردن و خم شدن رخ می‌دهند.

فهرست مطالب:

استخوان

وظایف اسکلت

ماده بنیادی

ترکیب استخوان

انواع سلول های بافت استخوانی

بافت استخوان

عوامل موثر بر تشکیل توده استخوان

مهم ترین عواملی که در استخوان سازی نقش دارند

پوکی استخوان (استئوپوروز)

تشخیص پوکی استخوان

میزان توده استخوان به چه عواملی بستگی دارد

عوامل محیطی موثر در استخوان سازی

رابطه شکستگی استخوان با افزایش دانسیتومتری

کاهش استخوان در بزرگسالان

زمان کاهش استخوان در بزرگسالان

چرا در زنان شایع تر است؟

علل مهم پوکی استخوان در مردان

علل استئوپوروز

هورمون ها وپوکی استخوان

هورمون استروژن

غده تیروئید

غدد پاراتیروئید

هورمون رشد

غدد فوق کلیه

عوامل مرتبط با نحوه زندگی

کلسیم

عوامل موثر در تنظیم کلسیم خون

میزان نیاز کلسیم

ویتامین D

درمان غیرهورمونی پوکی استخوان

درمان با دارو

استروژن تراپی

نقش ورزش در پیشگیری از پوکی استخوان

نحوه شکل گیری استخوان

توصیه هایی برای کودکان و نوجوانان

توصیه هایی برای زنان در سن 20-30 سالگی

و…