مبانی نظری و پیشینه تحقیق همیاری های اقتصادی (خانوادگی)
درآمدی بر همیاری
تعاون و همکاری و همیاری ریشه در زندگی اجتماعی انسانها دارد. در جوامع اولیه دوام و ادامه حیات بدون کمک و یاری متقابل مشکل بوده و غلبه بر دشواریها امکان پذیر نبوده است(کریمی،درمنی،حمیدرضا،1389،11)
هیچ انسانی بدون معاضدت دیگران نمی تواند برای مدتی به زندگی خود ادامه دهد، به بیان دیگر، نیاز به امنیت برای غلبه بر« ترس ها و اضطراب های اجتماعی » از ضروریات حفظ تعادل در زندگی انسان است که از طریق زندگی اجتماعی و همیاری برقرار می گردد.
همیاری و همکاری یک کنش متقابل پیوند دهنده است و مولفه هایی نظیر عاطفه، دوستی و عشق را که نشانگر رابطه انسانی میان گروههای اجتماعی برقرار می نماید. تداوم این رابطه انسانی رسم و آییین همیاری را پدید می آورد. همیاری روشی برای ترقی زندگی اجتماعی است که اعضاء به منظور حل مسائل ویژه ای که با آن روبه رو شده اند گرد هم آمده و به فعالیت می پردازند.
امام محمد غزالی (450-555) نیز منشأ تعاون و همیاری را ضرورتهای زندگی آدمی دانسته است. او نیز خانواده را شروع این راه می داند و می نویسد:
«آدمی چنان آفریده شده است که تنها نزید بلکه مضطر است به فراهم آمدن با غیری از جنس خود و آن برای دوسبب است: یکی از آن که به نسل حاجت است برای بقای جنس آدمی، و آن جز به اجتماع مرد و زن و عشرت ایشان نباشد و دوم یاری دادن در مهیا کردن اسباب طعام و لباس و در پروردن فرزند و غیر آن، و او محتاج باشد. به آلت ها و برای آلت، آهنگر درودگر باید طعام به آس کنند و پزنده محتاج باشد و همچنین تنها لباس را چگونه حاصل کند؟ و او محتاج باشد به کشتن پنبه و آلات بافتن و دوختن و کارهای بسیار. پس برای آن «تنها زیستن آدمی» ممتنع شد و حاجت افتاد به اجتماعات».
اصولا همیاری امر تازه ای نیست و زاییده عصر و زمان خاصی نمی باشد، منتها در هر دوره ای به نحوی خاص و منطبق با مقتضیات آن دوره آشکار گردیده است.(همان 11).
به طور کلی، می توان گفت همیاری و تعاون پدیده جدیدی نبوده و دارای سابقه بسیار طولانی است و در دوره های مختلف زندگی انسانی همیشه به عنوان راه و وسیله مناسبی برای رفع مشکلات و حل مسائل که او در مقابل خود داشته است، مورد استفاده او قرار گرفته و در آینده نیز از آن سود خواهد برد.
پدیده همیاری امری است که در هر جامعه انسانی می توان آن را دید از جوامع ابتدایی گرفته تا جوامع امروزی و پیشرفته، در اصل در هر جایی انسانی زندگی می کند همیاری و همکاری نیز مشاهده می شود. برای مثال می توان به واره پرداخت. و حتی دکتر مرتضی فرهادی برای نخستین بار به واره در برخی روستاهای کمره برخورد، تصور می کرد که با رسمی کاملاَ محلی برخورده کرده است. ولی بعداً هنگامیکه واره را در روستاهای اراک، الیگودرز، گلپایگان و خوانسار نیز یافت اندیشید که با رسمی ناحیه ای روبروست؛ اما به تدریج دانست که واره در شهرستانها و استانهای دیگر با تفاوت های جزئی در نام و شیوه اندازه گیری و غیره وجود دارد، بالاخره دریافت که واره در افغانستان در تاجیکستان و جمهوری آذربایجان نیز وجود داشته است.اکنون اگر کسی این داستان را پی بگیرد، ممکن است در گذشته یاحتی امروز در جاهای دیگر جهان خود یا بقایای آن را باز یابد .
با توجه به این مثال به همگانی و همه جایی بودن پدیده همیاری نیز می توان پی برد و اینکه این پدیده مختص به شهری و روستایی خاص نمی باشد. بلکه رسم واره که یک نوع همیاری است را می توان در ایران و افغانستان و جاهای دیگر دید. و همینطور این امکان وجود دارد که در ایران زودتر از افغانستان و در افغانستان زودتر از تاجیکستان به وجود آمده باشد و این امر بستگی دارد که چه زمانی در آن مکان نیاز به این رسم شده است.
همیاری، روشی است در زندگی اجتماعی انسانها و به کارهای اقتصادی محدود نمی شود. مفهوم همیاری جدا از مفهوم زندگی اجتماعی به نظر نمی رسد و می توان آن را نوعی بلوغ اجتماعی دانست. به بیان ساده تر مفهوم همیاری که مقتضای زندگی اجتماعی است، نشانه ای از عزم انسانها و اراده جمعی آنها در برخورد با مسائل و چالش های زندگی اجتماعی است.
همیاری یعنی کار دسته جمعی که از مراحل آغاز زندگی انسانهای اولیه شروع می شود و به بالاترین درجه از رفتارهای اجتماعی (از خود گذشتگی)می رسد، به طوری که می توان همکاری و همیاری را مرکز و منشا اصلی رفتار بشری دانست.
واژه همیاری که معادل انگلیسی آن کوآپریشن [1]و معادل عربی آن تعاون است.
در زبان فارسی مترادف هایی دارد نظیر تعاون، مشارکت یاوری، یاری، یاری گری،دگریاری، همکاری، خودیاری و …. (همان ،15)
تعریف همیاری
درک واقعی مفهوم هر پدیده ای بدون بررسی پویایی آن غالباً ناقص و گمراه کننده است. بیشتر پدیده ها و مفاهیم از آن هنگام که به وجود می آیند در حال تحول هستند و واژها و کلماتی که برای نامیدن آنها به کار می روند نیز متفاوت است. تعاون یا همیاری نیز چنین است(شهریور، علی حسین 1380، 4).
[1] – cooperition
فهرست مطالب
درآمدی بر همیاری
تعریف همیاری
انواع همیاری
گونه آمیزی یاریگریها
خود- همیاری
خود-دگریاری
پیشینه تعاون و همیاری
پیشینه همیاری در ایران
همیاری در ادبیات فارسی و ضرب المثلها
نگرش ادیان به همیاری
نگرش دین اسلام به قرض الحسنه
مفهوم قرض
همدلی
همدردی در قرآن
همدردی در سیره امامان
شیوه های همیاری در کشورهای دیگر
چین باستان
یونان باستان
همیاری
انجمنهای نژادی
اسامی گوناگون همیاری
همیاری در گروه های انسانی
همیاری در جوامع سنتی
آیین های همیاری
کارکردهای همیاری
کارکرد اجتماعی
کارکرد اقتصادی
کارکرد فرهنگی
کارکرد روانی
مکتب کنش متقابل نمادین
نظر دورکیم در مورد همیاری
شیوه های دیگر از همیاری
منابع