با توجه به میزان افزایش تعاملات افراد از طریق رسانه های اجتماعی ، کاربران تمایل بیشتری نسبت به اخبار سنتی دارند تا اخبار و جستجو های خود را از طریق رسانه های اجتماعی دنبال نمایند.  از عمده دلایل این تغییرات در رفتارهای کاربران دنبال کننده اخبار را می توان در ماهیت پلتفرم های رسانه های اجتماعی دانست. بر این اساس ؛ 1) مصرف خبر در رسانه های اجتماعی در مقایسه با رسانه های خبری سنتی از جمله روزنامه ها و تلوزیون به زمان و هزینه کمتری نیاز دارد. 2) اشتراک گذاری خبر ، ارسال کامنت (توضیحات) ، بحث در رابطه با اخبار با دوستان یا سایر خوانندگان خبر در رسانه های اجتماعی امکان پذیر و آسان می باشد.

برای مثال، پژوهش های صورت گرفته نشان می دهد که در سال 2012 ، حدود 49% از گروه سنی بزرگسالان در ایالات متحده ، اخبار را در رسانه های اجتماعی دنبال می کردند، که این رقم در سال 2016 به 62% افزایش پیدا کرده است. در واقع می توان گفت که رسانه های اجتماعی در حال حاضر عملکرد بهتری به نسبت تلویزیون که منبع اصلی خبر می باشد دارد.

علیرغم مزایای رسانه های اجتماعی ، کیفیت اخبار در این رسانه ها نسبت به سازمان های خبری سنتی پایین می باشد. به هر حال ، از آنجایکه هزینه تهیه اخبار آنلاین پایین و انتشار اخبار از طریق رسانه های اجتماعی خیلی سریع تر و آسان تر می باشد ، در واقع حجم عظیمی از اخبار جعلی با قصد اطلاعات نادرست به صورت آنلاین برای اهداف مختلفی از جمله منافع مالی و سیاسی تولید می شود.

تخمین زده می شود که تا پایان انتخابات ریاست جمهوری بیش از 1 میلیون توییت مرتبط با اخبار جعلی در “ماجرای پیزاگیت”  (تئوری توطئه‌ پیزاگیت که در خلال انتخابات ریاست جمهوری امریکا مطرح شد، با استناد به اسنادی که سایت ویکی لیکس منتشر کرده بود، برخی نمایندگان حزب دموکرات را به قاچاق انسان و دست‌داشتن در ایجاد شبکه‌های فساد متهم می‌کرد) منتشر شود. به طوری که دیکشنری مک کواری واژۀ «اخبار جعلی» را به عنوان کلمۀ سال 2016 معرفی نموده است.

گسترش وسیع اخبار جعلی میتواند تاثیر منفی جدی بر افراد و جامعه داشته باشد که در زیر به این آثار منفی اشاره میکینم که عبارتند از ؛  1) اخبار جعلی ، اعتبار اکوسیستم خبر را از بین می برد. برای مثال ، این امر واضح است که محبوب ترین اخبار جعلی به نسبت محبوب ترین اخبار جریان اصلی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 ایالات متحده به طور گسترده ای در فیسبوک انتشار یافته است. 2) اخبار جعلی با قصد متقاعد نمودن دنبال کنندگان خبر به منظور پذیرش باورهای غلط می باشد. اخبار جعلی معمولا توسط پروپاگاندیست ها به منظور ارسال پیام های سیاسی دستکاری می شود. برای مثال ، برخی از گزارش ها نشان می دهد که کشور روسیه حساب های کاربر جعلی و بات های اجتماعی را به منظور شایعه سازی ایجاد نموده است. 3) اخبار جعلی برداشت افراد از اخبار واقعی را تغییر می دهد. بنابراین ، به منظور کاهش آثار منفی ناشی از انتشار اخبار جعلی می بایستی روش های تشخیص خودکار اخبار جعلی در رسانه های اجتماعی را توسعه دهیم.

هر چند خود اخبار جعلی مسئله ی جدیدی نیست ولی تشخیص این مهم در رسانه های اجتماعی مسائل پژوهشی چالش برانگیز و جدیدی را مطرح می نماید. گروهای رسانه های خبری از اخبار جعلی در راستای اجرای تبلیغات سیاسی یا پروپاگاند یا پروپاگاندا  استفاده می کنند. افزایش اخبار منتشره در رسانه های اجتماعی موجب می شود که اخبار جعلی نیروی قدرتمندتری شود که این امر هنجارهای روزنامه نگاری پیشین یا سنتی را به چالش می کشد. در این مسئله چندین مشخصه وجود دارد که سبب چالشی منحصر به فرد اخبار جعلی در تشخیص خودکار می شود. اول اینکه ، اخبار جعلی با قصد گمراه نمودن مخاطب یا خواننده به منظور تایید اطلاعات نادرست یا غلط نوشته و منتشر می شود که تشخیص آن در محتوای خبر ، امری غیر بدیهی و دشوار می باشد.

اخبار جعلی به لحاظ موضوعات ، سبک و پلتفرم های رسانه ای محتوای نسبتا متنوعی دارند.  این گونه اخبار سعی دارند اطلاعات غلط را با سبک های زباشناختی مختلفی درست جلوه دهند و آن را به صورت طنزگونه آشکار می کنند یا به عبارتی اخبار درست را مورد تمسخر قرار می دهد. {22} بنابراین ، ویژگی های متنی مختص داده ها در تشخیص اخبار جعلی کافی نبوده و باید اطلاعات اضافی یا کمکی نیز به منظور بهبود در روند تشخیص اخبارجعلی نیز مورد استفاده قرار گیرد که از جمله این اطلاعات می توان به پایگاه دانش و تماس اجتماعی کاربر اشاره نمود. دوم اینکه، بهره برداری یا استفاده از این اطلاعات (کمکی) دقیقا منجر به سایر چالش های مهم می شود که در زیر بدان آنها اشاره می شود؛ اخبار جعلی معمولا به رویدادهای مهم زمانی و تازه در حال ظهور مرتبط می شود که احتمالا به دلیل عدم وجود شواهد و مدارک مورد تأیید، توسط پایگاه های دانش موجود بررسی نشده باشد. علاوه بر این، تماس اجتماعی کاربر با اخبار جعلی، داده هایی را تولید می کند که از نظر حجم داده ای بزرگ ، ناقص ، بدون ساختار می باشد {79}. روش های موثر در تشخیص کاربران معتبر ، استخراج ویژگی های مفید از پست های کاربران (خبری) و بهره برداری از روابط شبکه ای از جمله مسائل باز پژوهشی می باشند که می بایستی بررسی های بیشتر در این رابطه صورت گیرد. در این مقاله ، به بحث و بررسی در رابطه با تشخیص اخبار جعلی و جهت های پژوهشی آتی می پردازیم که در زیر هدف از انجام این پژوهش به طور خلاصه وار ذکر گردیده است؛

• سالهاست که بحث اخبار جعلی در رسانه های اجتماعی مطرح شده است. به هر حال، هیچ تعریف مورد تایید در رابطه با اصطلاح اخبار جعلی وجود ندارد. در نتیجه ، به منظور راهنمایی بهتر جهت های پژوهشی در تشخیص اخبار جعلی ، نیاز به توضیحات دقیقی داریم.
• این امر به اثبات رسیده است که رسانه های اجتماعی منبعی قدرتمند در انتشار خبر جعلی می باشند. برخی از الگوهای در حال ظهور وجود دارد که می تواند در تشخیص اخبار جعلی در رسانه های اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد. بررسی روش های موجود در تشخیص اخبار جعلی تحت سناریوهای مختلف رسانه های اجتماعی می تواند درک مقدماتی از روش های تشخیص اخبار جعلی پیشرفته ارائه نماید.
• تشخیص اخبار جعلی در رسانه های اجتماعی مسائل چالشی بیشتری جود دارد که نیاز به پژوهش های بیشتری می باشد.

در این مقاله به منظور تسهیل در امر پژوهشی در رابطه با تشخیص اخبار جعلی در رسانه های اجتماعی، به بررسی دو جنبه در مسئله ی تشخیص اخبار جعلی می پردازیم که عبارتند از ؛ مشخصه یابی  و تشخیص.

همانطور که در شکل 1 نشان داده شده است ، ابتدا به توصیفی در رابطه با پیشینه ی مسئله تشخیص اخبار جعلی با استفاده از نظریه ها و خصوصیات روانشناختی و بررسی های اجتماعی می پردازیم؛ سپس رویکردهای تشخیصی را بدین منظور ارائه می دهیم. دستاوردهای این مقاله عبارتند از ؛

• ارائه تعاریف مختصری از اصطلاح اخبار جعلی که بیشتر تعاریف موجود در ادبیات پژوهشی را پوشش می دهد و همچنین ویژگی های منحصر به فرد اخبار جعلی در رسانه های اجتماعی و پیامدهای آن در مقایسه با رسانه های سنتی ارائه می شود.
• بررسی روش های موجود در رابطه با تشخیص اخبار جعلی با یک روش اصولی به منظور دسته بندی  روش های منتخب .
• ارائه مسائل باز و جهت های پژوهشی آتی در رابطه با تشخیص اخبار جعلی در رسانه های اجتماعی.