عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق مهارت‌های هیجانی و امنیت عاطفی با کیفیت زندگی زناشویی
فرمت فایل: Word
تعداد صفحات: 70
آن‌گونه که از قدیمی ترین قانون مدوّن و ساخته دست بشر یعنی «قانون حمورابی» استنباط می شود خانواده اساسی اجتماعی بوده و روابط بین زن و شوهر مورد توجه قرار گرفته است. روابط زن و شوهر در گذر سده ها و بر اساس فرهنگهای زمان‌های مختلف، دگرگون شده است. در جامعه گذشته که دارای قواعد خشک و مستبدانه بود روابط مردم در قالب مافوق و زیردست برقرار بود، پدر خانه قدرت برتر به حساب می آمد و مادر مطیع او و فرزندان مطیع هر دو بودند. جامعه خوب و سازمان یافته بود و هر کس به نقش خود در جامعه واقف بود. اگر جامعه همان ساختار را حفظ می کرد بسیاری از مشکلات عمده ی امروزی به وجود نیامده بود. اما جامعه ایستا نیست و تغییرات وسیع آن منجر به طرح سوالات اساسی در زمینه پایه ساختار جامعه شده است (گی زیبر[1] 2005، به نقل از یاوری کرمانی، 1387).
چیزی که در همه اعصار مورد پذیرش همگان بوده است اینست که بدون شک ازدواج، از مهمترین و تاثیرگذارترین وقابع زندگی هر فرد محسوب میشود. خصوصاً در فرهنگ عاطفی و اعتقادی ما ایرانی‌ها ازدواج مرحله‌ای حساستر و تعیین‌کننده‌تر به حساب می‌آید، زیرا در قاموس فرهنگ جمعی ما، این انتخاب و تصمیم به سادگی فرهنگهای دیگر قابل جبران و تکرار نیست. کیفیت زندگیزناشویی موضوعی محوری و کلیدیست که هر زوج پس از سالهای تثبیت ازدواج ناگزیر با آن مواجه می‌شوند. این سوال کلیدی و تعیین کننده از آن جهت دغدغه جدی و ناگزیر همگانی است که تعادل زندگی انسان را نشانه می‌رود. پس از آن تصمیم بزرگ وسرنوشت‌ساز، با آن همه سرمایه‌گذاری و تعهد مادی و معنوی و تغییر در سبک زندگی، به ناچار باید پاسخ دهیم، آیا واقعاً ارزشش را داشته است؟ آیا این معامله‌ای منصفانه بوده؟ آیا چنین تغییر بزرگ و همه جانبه‌ای به بهترین شکل و به مناسبترین مقصد صورت پذیرفته است؟ آیا آنچه باید می‌شد، شده است (جدیدی و جان بزرگی، 1388).
شاید تصور شود همه زوجها واقعاً با چنین پرسشهای سهمگینی رو در رو نمی‌شوند. نکته حائز اهمیت اینکه مکانیزم‌های دفاعی ما آدم‌ها که وظیفه حراست از تعادل روحی و روانی ما را بر عهده دارند، اغلب به گونه‌ای عمل می‌کنند تا ما به طور مستقیم و کاملا هوشیار در معرض پاسخگویی به سوالات تهدیدکننده قرار نگیریم. این مکانیزم‌های ناخودآگاه، به گونه‌ای در سیستم ما عمل می‌نمایند تا سوالات سخت و وحشتناک در لباسی ملایم‌تر و کمتر تهدیدکننده با ما ملاقات کنند. به دلیل عملکرد همین مکانیزم‌های دفاعی حیات بخش است که بحران عمومی پس از ازدواج همواره تهدیدکننده و ویرانگر ظاهر نمی‌شود، گرچه کاملاً واقعیت دارد. پاسخ این سوال از آنجا مهم و تعیین کننده است که می‌توان ریشه بسیاری از معضلات و معماهای پیچیده در روابط زن و شوهرها را در آن جستجو کرد. درکی که‌آگاهانه یا ناخودآگاه زن و مرد از عشق موجود میان خود و شریک یگانه و همیشگی زندگیشان دارند، میتواند تاثیری عمیق بر سایر شئون زندگی در روابط متقابل داشته باشد(جدیدی و جان بزرگی، 1388).
بنابراین با توجه به تاثیر عمیقی که کیفیت زندگیزناشویی بر جنبه های مختلف انسانی دارد این موضوع از دیرباز مورد توجه دانشمندان علوم انسانی و علمای دین قرار گرفته است. از نظریه پردازانی که در دهه های اخیر به بررسی موضوع ارتباط بین زوجین و کیفیت زندگیزناشویی پرداخته اند می توان به اندیشمندانی همچون الیس(2004، 1989)[2]، وارینگ[3] (1980، 1983)، مک مستر[4]، فارمن[5]، برادبوری[6]، جانسون و ویفن[7] (2003)، تسنگ[8] و مک درموت[9]، جسلسن[10]، بیورز[11]، باگاروزی (2001) و السون[12] اشاره کرد.
2-1-2. تعاریف کیفیت زندگی زناشویی
برای روشن شدن مفهوم کیفیت زندگی زناشویی بهتر است ابتدا به توصیفی از مفهوم کیفیت زندگی بپردازیم. معمولاً کیفیت زندگی به شکل آشکار یا ضمنی در نقطه مقابل کمیت قرار میگیرد که منظور از آن سالهای عمر میباشد که ممکن است عالی، رضایت آمیز یا لذت بخش بوده یا نباشد (کینگ و هیندز[13]، 2003). کیفیت زندگی میتواند با زمان تغییر یابد، و در شرایط خاصی به طور قابل توجهی نوسان داشته باشد. کیفیت زندگی مستلزم سعی در کم کردن فاصله بین انتظارات و آرزوها و آن چیزی است که واقعاً اتفاق میافتد، یک زندگی کیفی و خوب، معمولاً به صورت خشنودی، رضایت، شادی، خرسندی و توانایی فایق آمدن بر مشکلات بروز میکند. در واقع کیفیت زندگی به وسیله فرد ارزیابی و توصیف میشود (لی[14]،2006).
سازمان بهداشت جهانی کیفیت زندگی را "درک فرد از موقعیت خویش در زندگی، در متن فرهنگی و سیستمهای ارزشی که فرد در آن زندگی میکند، در رابطه با هدفها، انتظارات، استانداردها و علایق خود تعریف میکند". و این تعریف ابعاد فیزیکی، روانشناختی، سطح استقلال، ارتباطات اجتماعی، ارتباط با محیط و معنویت را شامل میشود (نوحی، عبدالکریمی، و رضاییان، ۱۳۸۹).
کیفیت زندگی از مهمترین مؤلفه های مفهوم کلی بهداشت محسوب می گردد (پارک[15]،1995)، به گونه ای که به عقیده هنکلیفت[16] و همکاران (1993) برای تعیین نیازهای حیطه سلامت و ارتقای سطح سلامتی افراد، کیفیت زندگی آن ها را مورد بررسی قرار می دهند. در واقع اهداف، انتظارات، معیارها و خواسته های فرد به میزان وسیعی بر وضعیت جسمانی، روانی، میزان استقلال، روابط اجتماعی و اعتقادات او تأثیر گذار میباشد. بنابراین بر اساس این تعریف جامع، کیفیت زندگی ارتباط نزدیکی با وضعیت جسمی، روانی، اعتقادات شخصی، میزان خودکفایی، ارتباطات اجتماعی و محیط زیست دارد. به علاوه سلا[17] (1994)، سینسیا[18] (1998) و اِیزنک[19] (1998) نیز کیفیت زندگی را به صورت رضایت فرد از مجموع جنبه های زندگی از جمله جنبه های روانی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، معنوی و جنسی تعریف کرده اند.
[1]. Giziber
[2]. Ellis
[3] .Waring
[4]. Mc Master
[5] .Furman .
[6] Bradbury
[7] Johnson & whiffen
[8] Tseng
[9] Mc Dermott
[10] Josselson
[11] Beavers model
[12] Olson
[13]King & Hinds
21 Liu
[15] Park
[16] Hinchlift
[17] Cella
[18] Cynthia
[19] Eysenck
فهرست مطالب
موضع‌گیری نظری درخصوص کیفیت زندگی زناشویی
تاریخچه کیفیت زندگی زناشویی
تعاریف کیفیت زندگی زناشویی
اجزای تشکیل دهنده کیفیت زندگی زناشویی
عشق
همدلی
محبت
صمیمیت
تعهد
احساس مسئولیت
وفاداری و جانبداری
اعتقاد و اعتماد
عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی زناشویی
عوامل فردی
عوامل ارتباطی
عوامل خارجی
کیفیت زندگی زناشویی مطلوب
کیفیت زندگی زناشویی نامطلوب
نظریه های کیفیت زندگی زناشویی
دیدگاه برادبوری
دیدگاه بیورز
دیدگاه السون
دیدگاه سه محوری تسنگ[1] و مک درموت
دیدگاه مک مستر
دیدگاه فرایند کارکرد رابطه زناشویی
موضع‌گیری نظری درخصوص مهارت‌های هیجانی
تعریف مهارت‌های هیجانی
تعریف هیجان
ابعاد هیجان
تاثیر مهارت‌های هیجانی بر وضعیت روانشناختی
تقویت مهارت‌های هیجانی
نظریه های مهارت‌های هیجانی
نظریه مایروسالووی(1990)
رویکرد مختلط
مدل مهارت‌های هیجانی گلمن (1995،1998)
مدل مهارت‌های هیجانی بار-آن (1997)
موضع‌گیری نظری درخصوص امنیت عاطفی
مفهوم امنیت
مفهوم امنیت عاطفی
عوامل تاثیرگذار بر امنیت عاطفی
ویژگی‌های شخصیتی
ارتباط
حل تعارض
مسائل مالی
فعالیت اوقات فراغت
رابطه جنسی
نقش‌های مربوط به برابری زن و مرد
دیدگاه‌های مطرح شده پیرامون امنیت عاطفی
دیدگاه رشدی فارمن
دیدگاه ترکیبی وارینگ
دیدگاه دلبستگی جانسون و ویفن
دیدگاه ترکیبی جسلسن
دیدگاه تعاملی باگاروزی
یافته‌های پژوهشی
فهرست منابع