عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق سلامت روانی و سالمندان
فرمت فایل: word
تعداد صفحات: 50
جسم ما تغییر می کند. ما تغییرات جسمی خود و همچنین تغییرات جسمی اطرافیان را مشاهده می کنیم و در نتیجه در مقابل آن ها واکنش نشان می دهیم. دگرگونیهای روانی نیز بدنبال می آیند. این دگرگونیها بر افکار، احساسات، اعتقادات، ارزش ها، نگرش ها، رفتار، شخصیت و شیوه عملکرد ما در مقابل دیگران تأثیر می گذارد. انسان چه موقع پیر می شود؟ پیرمرد یا پیرزن بودن یعنی چه؟ آیا می توان در 75 سالگی هنوز جوان بود و آیا افراد 50 ساله در واقع پیر شده اند؟ آیا پیری یک حالت روانی است یا یک حالت جسمی؟ (میشارا، رایدل ترجمه گنجی داودیان، حبیبی، 1373)
در چرخه تحول روانی، روزهای پایان زندگی را باید پیری و نقطه مقابل روزهای زندگی دانست. در یک نگاه کلی تنزل و فروپاشی ساختها در پایان زندگی در مقابل پدیده ها و شکل گیری آغاز راه و در بین این دو نقطه پایداریهای نسبی و سلسله کراتبی، معرف جنبه قرینه ای زندگی انسان اند. (منصور، 1378) در تعریف پیری اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد چرا که از یک سو تعریف آن وابسته به فرهنگ است، از سوی دیگر مشاهدات عینی و آزمایشهای جسمی و روانی، سالمندانی را نشان می دهد که در سنین بالای هشتاد سال و تا پایان عمر سلامتی، تندرستی، نشاط و خلاقیت خود را حفظ کرده اند، در حالیکه افراد جوان و حتی خردسال را می توانیم ببینیم که آثار عوارض پیری به شکل کاملاً مشهود در آن ها پدیدار شده است. بنابراین پیری و سالخوردگی تنها یک پدیده سنی نیست بلکه یک عارضه زیستی- روانی است که در هر دوره از پیری جسمی تدریجاً حاصل می شود. به طورییکه تعیین لحظه ای که شخص از نظر جسمی پیر می شود غالباً قراردادی است. پیری از نر زیستی عبارتست از اصفحلال تدریجی در ساختمان ارگانیسم بدن که در اثر بیماری و حوادث نبوده بلکه در اثر دخالت عامل زمان پیش می آید. پیری نتیجه یک روند کند و بی سر و صدا بیولوژیکی و فیزیولوژیکی است که در آن بتدریج مکانیسم بدن کند شده و قدرت عضلانی و فعالیتهای بدن کاهش می یابد و زمان واکنش روانی افزایش پیدا می کند. به علاوه در اثر ضعف جسمانی، آمادگی برای ابتلا به بیماری ها بیشتر می شود. اوره و اسیداوریک بیشتر در خون باقی می ماند و شریانها سفت و سخت شده، فشار خون بالا می رود. پیر شدن را می توان از چندین جنبه مورد مطالعه قرار داد: زمانی، دانی- زیستی، روانی- عاطفی و اجتماعی. (میشارا، رایدل، ترجمۀ گنجی داودیان، حبیبی، 1373) ساده ترین راه برای تعریف پیری عبارتست از شمردن تعداد سال هایی که از بدو تولد طی شده است. بطور کلی، آمار مربوط به پیران، 65 سالگی را بصورت قراردادی آغاز پیری تعیین می کند. (میشارا، رایدل، ترجمۀ گنجی، داودیان، حبیبی، 1373)
پیری شناسان سالمندان را به دو گروه تقسیم کرده اند پیر جوان و پیر پیر، گروه اول در محدوده 65 تا 75 سالگی و گروه دوم 75 سال به بالا را شامل می شوند. (محاپلان، سادوک، ترجمۀ پورافکاری، 1379)
در جامعه ما سنین 65 تا 70 سالگی آغاز پیری را مشخص می کند. زیرا با سن بازنشستگی[1] مطابقت دارد. بنابراین ورود به دوره پیری را تا اندازه ای قانون مشخص می کند. چون سن قراردادی و اجباری بازنشستگی که معمولاً 65 سالگی است، گاهی می تواند تا 70 سالگی ادامه یابد، بعضی اشخاص، لااقل از نظر قانون دیرتر از دیگران پیر می شوند. هر چند که پس از 65 تا 70 سالگی، پیر شدن با شاخص های رسمی مشخص نمی شود، گروه پیران دامنه وسیعی که در واقع دو یا سه نسل است را در بر می گیرد.
غیر از سن زمانی معیار دیگری نیز می تواند به تعریف پیری کمک کند، عبارت است از دگرگونیهای جسمی و زیستی با وجود این می تواند اثرانت روانی داشته باشد. همچنان که نوگارتن اشاره می کند، از لحظه ای به بعد «زندگی بر حسب مدت زمانی که برای زندگی باقی مانده است سازماندهی می شود نه بر حسب مدت زمانی که از بدو تولد طی شده است.»
آیا پیری نشانه های روانی و عاطفی دارد؟ می دانیم که تکامل ویژگی هایی برای خود دارد. یک شخص زمانی از نظر روانی کامل شناخته می شود که بتواند مسؤولیت های خود را در جامعه بر عهده بگیرد. با وجود اینکه یک فرد 70 ساله بیشتر از فرد 40 ساله تجربه دارد، امروزه با رشد علم و تکنولوژی نوعی تجربه فشرده در اختیار همگان از جمله افراد کم سن و سال گذارده شده است و این باعث گردیده که این افراد نیز از این تجارب بهره مند شوند و این در هر دوره از زندگی امکان داشته است به عبارت دیگر دگرگونی در نفس خود شیوه زندگی شده است. و اکثر افراد نسبت به گذشته صرفاً به خاطر اینکه با زمان پیش بروند باید متحول شوند و دیگر نشانه های روانی- عاطفی محدود به سن نیست. (میشارا، رایدل، ترجمۀ گنجی، داودیان، حبیبی، 1373)
سن اجتماعی[2] نقشهایی را معین می کند انسان می تواند، می خواهد و بایستی در اجتماع بر عهده بگیرد یا آرزوی بر عهده گرفتن آنها را دارد. بعضی تنش های اجتماعی ممکن است با شاخص های قراردادی سن تعارض پیدا کند. مثلاً ممکن است شخص سالمندی دلش بخواهد که حتی پس از بازنشستگی اجباری، همچنان کمک به خانواده را ادامه دهد. تعارض بین سنین اجتماعی، روانی و زمانی نوعی ناهماهنگی بوجود می آورد. (میشارا، رایدل، ترجمۀ گنجی، داودیان، حبیبی، 1373)
[1] – Retraite
[2] – Age social
فهرست مطالب
سالمندان
مفهوم پیری یا کهولت
سالمند کیست؟
مفهوم خود و خودسنجی
سالخوردگی و دگرگونی شخصیت:
رشد جسمانی و فیزیولوژیکی:
جمعیت شناسی سالمندان
سالمندی از دیدگاه نظریه ها
نظریۀ زیستی- پزشکی
نظریه های جامعه شناختی:
نظریه های رشد سالمندی:
سالمندی و تغییرات شناختی:
هوش:
حافظه:
خلاقیت:
حل مسائل
آسایشگاه از دید سالمندان
سلامت روانی
مفهوم سلامت روان شناختی یا سلامت روان
مفهوم سلامت روان در نظریه های روانکاوی:
دیدگاه فروید (1856) در ارتباط با سلامت روان:
مفهوم سلامت روان در نظریه روانی اجتماعی و زیستی آدلر (1870)
نظریه اریکسون (1963) در ارتباط با سلامت :
نظریه کورت لوین)1890( در ارتباط با سلامت روان:
نظریه کارل راجرز (1902) در ارتباط با سلامت روان
الگوها و دیدگاه های روانشناسی به سلامت روانی
الگوی پزشکی و روان پزشکی
الگوی روان کاوی (فرویدی)
الگوی رفتارگرایی
الگوی انسان گرایی
عوامل برهم زننده سلامت روان
سلامت روانی و پیر شدن
بهداشت روانی در دورۀ پیری
پیشینه عملی پژوهش
تحقیقات انجام یافته
فهرست منابع و مأخذ