عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق صنعت بانکداری و مزیت رقابتی
فرمت فایل: word
تعداد صفحات: 60
بشر اولیه نیازمندی‌های خود را در نظام بسته اقتصادی در محدوده خانواده یا قبیله تأمین می نمود. به مرور زمان که زندگی اجتماعی در اقوام بشری پیشرفت کرد، نیاز به مبادله احساس شد و مبادلات کالا با کالا توسعه یافت. به تدریج چون برخی کالاها خواهان بیشتری در مبادلات داشتند، علاوه بر خاصیت ذاتی خود، جنبه واحد و معیار سنجش را نیز پیدا کردند. از این کالاها می‌توان به ادویه در هندوستان، غلات در ایران و پوست سمور در روسیه اشاره کرد. با انتخاب واحد ارزش، هر چند عمل مبادله نسبت به قبل ساده تر شد ولی مشکلات اساسی آن از قبیل فاسد شدن، ذخیره کردن و غیره همچنان باقی ماند. سرانجام فلزات مخصوصاً طلا و نقره به‌عنوان وسیله مبادله انتخاب شدند. مورخان پیدایش پول را به چهار هزار سال پیش سرانجام فلزات مخصوصاً طلا و نقره به‌عنوان وسیله مبادله انتخاب شدند. مورخان پیدایش پول را به چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح در خاورمیانه و در تمدن‌های سومری حوالی خلیج فارس و مصر قدیم نسبت می دهند (بنیادی، 2007). به تدریج و با گسترش تمدن‌ها، دولت ها به وجود آمدند و با ضرب سکه با وزن و عیار معین، پول وزن شده را به پول ضرب شده تبدیل کردند. آغاز تأسیس بانکها در جهان به اوخر قرن پانزدهم میلادی باز می گردد که از اوایل قرن هفدهم به صورت گسترده در سطح اروپا گسترش یافتند. از اواخر قرن نوزدهم میلادی نوع دیگری از پول نیز که به پول ثبتی یا پول تحریری[1] معروف شد شکل گرفت و پرداخت به وسیله چک مرسوم شد.
با ظهور چک به‌عنوان نوعی دستور پرداخت، بانکها نیاز به محل مشترک و قواعدی مدون برای مبادله و تسویه حساب وجوه ناشی از چک‌ها در میان خود پیدا کردند که منجر به تشکیل اتاق‌های پایاپای[2] گردید (بنیادی، 2007: 16).
شروع کار بانک های مرکزی برای اعمال مدیریت کلان و هماهنگ بر پول و نظام‌های پرداخت کشورها با تأسیس بانک مرکزی انگلستان در سال 1694 آغاز شد. بانک مرکزی نیز مانند سایر بانکها، به صورت تدریجی و با توجه به شرایط و ضرورت‌ها توسعه یافت. این بانک که به نام بانک انگلستان معروف است و امروزه نیز نقش بانک مرکزی انگلستان را برعهده دارد، یکی از معتبرترین بانکهای مرکزی جهان و دارای سابقه ای بالغ بر سه قرن است. تأسیس بانک فدرال رزرو[3] امریکا نیز به‌عنوان یکی از معتبرترین بانکهای مرکزی جهان به سال 1913 میلادی باز می گردد که برای متمرکز کردن عملیات اتاق پایاپای بین بانکهای ایالات متحده شکل گرفت.
به طور کلی وظایف بانکها را می‌توان در قالب زیر دسته بندی کرد:
* نگهداری از سپرده‌های مشتریان.
* انتقال منابع از یک حساب به حساب دیگر (شامل پرداخت و دریافت وجوه).
* ارائه وام و اعتبار به مشتریان و یا مشارکت با آنان در سرمایه‌گذاری از انواع دیگر.
* بانکها برای برقراری ارتباط با مشتریان و ارائه خدمات خود به آنان از شعب خود در بازارهای هدف استفاده می کنند. وظایف اصلی شعب را می‌توان به ترتیب ذیل دسته بندی نمود:
* پرداخت و دریافت وجوه، انتقال منابع و پردازش انواع حساب‌های بانکی.
* تبلیغ، فروش و ارائه خدمات بانکی که موجب کسب درآمد و سود برای بانک می گردد.
* نقطه تماس با مشتریان برای دریافت اطلاعات و پاسخگویی در قبال آنها.
* پایگاه اصلی کارمندان بانک برای انجام وظایف خود (بنیادی، 2007: 65).
2-3-تاریخچه بانکداری در ایران
ایران در زمینه تجارت و بانکداری الکترونیکی، کشوری جوان است و تا رسیدن به سطحی قابل قبول از آن، راه درازی در پیش دارد (سقطچی، 1385: 59). چنانکه سوابق تاریخی نشان می‌دهد، اولین بار در ایران کیخاتو، نوه هلاکوخان مغول در سال 691 هجری قمری به نشر اسکناس به نام «چاو» پرداخت که بعدها به دلایل مختلفی جمع آوری شد. نوع دیگری از اسکناس نیز به ویژه در اواخر دوره قاجار و قبل از رواج رسمی پول کاغذی در ایران به‌صورت حواله‌هایی به نام «بیجک» مطرح بود و صرافان در مقابل دریافت مسکوک آن را صادر می‌کردند تا در معاملات دست‌به‌دست شده و مورد استفاده قرار گیرد. در تاریخ معاصر کشور برای اولین بار از سال 1267 هجری شمسی به بعد، اسکناس به صورت رسمی منتشر شد.
انتشار اسکناس در ایران اولین بار توسط بانکی به نام بانک شاهی انجام پذیرفت. این بانک بعدها تا سال 1331 هجری شمسی نیز تحت عنوان «بانک انگلیس در ایران و خاورمیانه» به عملیات بانکی خود ادامه داد. بانک ملی ایران در سال 1307 هجری شمسی شروع به کار کرد و از سال 1311 هجری شمسی به نشر اسکناس پرداخت. در سال 1339 هجری شمسی بانک مرکزی ایران طبق قانونی به‌نام «قانون پولی و بانکی کشور» تشکیل شد. وظایف اصلی بانکهای مرکزی را می‌توان سیاستگذاری و مدیریت پول و نظام پولی کشور دانست که در رأس این نظام، سیستم بانکداری و بانکهای تجاری اعم از دولتی یا خصوصی قرار دارند (بنیادی، 2007: 66).
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به شرایط اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آن زمان، به منظور فعال کردن نظام بانکی کشور، تصمیم به سازماندهی نظام فوق با رویکرد ملی شدن بانکها گرفته شد و سرانجام در تاریخ 17 خرداد ماه سال 1358 هجری شمسی طبق مصوبه شورای انقلاب 28 بانک، 16 شرکت پس‌انداز و وام مسکن و 2 شرکت سرمایه‌گذاری مشمول قانون ملی کردن بانکها شدند. با توجه به شرایط جنگ در طی سالهای 1359 تا 1367 هجری شمسی و آغاز بازسازی کشور از سال 1369 هجری شمسی به منظور افزایش رفاه اجتماعی و ارائه خدمات اجتماعی گسترده‌تر در تمام نقاط جغرافیایی کشور به اقشار مختلف جامعه، بانکها با توسعه جغرافیایی شعب خود خدمات اجتماعی فراگیری را ارائه دادند. هر چند بانکها به دلایلی چند از تحولات بانکداری در جهان دور ماندند ولی نمی‌توان نقش به‌سزای آنها را در شرایط آن زمان نادیده گرفت. شروع دهه هفتاد را می‌توان سرفصلی جدید در دگرگونی نظام بانکی به‌شمار آورد، چرا که در اوایل همین دهه بانکها به منظور ارائه خدمات بهتر شروع به مکانیزه کردن فعالیت‌های خود کردند که همین امر باعث شد تا در اواسط همین دهه توسعه جغرافیایی شعب بانکها دچار رکود و در بعضی موارد کاملاً متوقف گردد (فتحیان و همکاران، 1386).
قبل از انقلاب، استفاده از کارت پول (ویزا[4]، مستر کارت[5] و آمریکن اکسپرس[6]) در سطح محدودی در ایران رایج بوده است. اما پس از انقلاب، استفاده از ابزارهای نوین پرداخت الکترونیکی به سال 1370 و آغاز به کار عابر بانک سپه باز می گردد که اولین نمونه از کارت‌ها را با قابلیت برداشت از پایانه های خودپرداز در اختیار مشتریان شبکه بانکی قرار داد (فتحیان و همکاران، 1386: 29). در سال های 1372 و 1373 جرقه های ایجاد سوییچ ملی برای بانکداری الکترونیکی زمانی زده شد که «کارت بانک ملی» ارتباطی بین بانک ملی و فروشگاه‌های شهروند ایجاد کرد. در بیستم خرداد 1381 مجموعه‌ای از مقررات حاکم بر مرکز شبکه تبادل اطلاعات بین بانکی موسوم به «شتاب» تصویب شد که این مرکز فعالیت خود را از اول تیرماه 1381 با هدف فراهم کردن زیرساخت بانکداری الکترونیکی زیر نظر بانک مرکزی آغاز کرد. طرح شتاب که برای هماهنگی و همکاری بین بانکها و سازماندهی سیستم پولی کشور در شورای عالی بانکها به تصویب رسید، کلیه بانکها را ملزم به پیوستن به این شبکه ساخت (مهریار، 1386: 36). آزمایش‌های اولیه این شبکه با سه بانک دولتی آغاز شد. دو بانک تخصصی (کشاورزی و توسعه صادرات) و یک بانک تجاری (صادرات ایران) در پایلوت اولیه این طرح حضور داشتند. «شتاب» که با ایجاد ارتباط بین دستگاه‌های خودپرداز در این سه بانک متولد شد، در دو مرحله طراحی شد. در مرحله اول شبکه شتاب به ایجاد ارتباط برای ارائه خدمات یکسان کارت‌های الکترونیکی پرداخت و در مرحله دوم کلیه ارتباطات بین بانکی و انتقال پولی بین بانکها را پوشش می داد.
[1] – deposit currency
[2]- Clearing House
[3] – Federal Reserve
[4] – Visa Card
[5]- Master Card
[6] – American Express
فهرست مطالب
مبانی نظری صنعت بانکداری
تاریخچه پول و بانکداری در دنیا
تاریخچه بانکداری در ایران
مدیریت ارتباط با مشتری در موسسات مالی و بانکها
جایگاه مدیریت ارتباط با مشتری در نظام بانکی ایران
فرضیه های اساسی مدیریت ارتباط با مشتری دربانک
مزایای مهم به کارگیری مدیریت ارتباط با مشتری در بانک
نقاط ضعف و قوت مدیریت ارتباط با مشتری در بانکهای ایرانیمبانی نظری مزیت رقابتی
استراتژی بازاریابی
الگوهای عقلایی تدوین استراتژی بازاریابی
الگوهای طبیعی تدوین استراتژی بازاریابی
الگوهای همه جانبه تدوین استراتژی بازاریابی: کاربرد نظریه نقاط مرجع استراتژیک
گونه شناسی استراتژی‌های سطح کسب و کار بر اساس نقاط مرجع استراتژیک
مفهوم سازی مجدد استراتژی رقابتی
مدل نیروی‌های پنجگانه رقابتی
یادگیری سازمانی و راهبرد رقابتی
مزیت رقابتی
عوامل موثر بر مزیت رقابتی
قابلیت هایمحیطی
زیرساختارهایملی
استراتژیتوسعهکشور
شرایطتقاضایملی
صنایعمرتبطوتأمین کننده
قابلیت هایسازمانی
نگرش های مرتبط با مزیت رقابتی
نگرش برمبنایمنابع
نگرش رقابتبرمبنایشایستگی
نگرش قابلیت هایپویا
گرش قابلیت هایشبکه ایوارتباطی
هوشمندیرقابتی
انواع مزیت رقابتی
مزیت موقعیتی در مقابل جنبشی (پویا)
مزیت متجانس در مقابل نامتجانس
مزیت مشهود در مقابل نامشهود
مزیت ساده در مقابل مرکب
مزیت موقتی در مقابل پایدار: مزیت رقابتی
قلمرو علّی مزیت رقابتی
پیشینه تحقیقات انجام شده
پیشینه تحقیقات انجام شده داخلی
پیشینه تحقیقات انجام شده خارجی
منابع