پاورپوینت تاریخ ادبیات 3
اهداف کلی درس
هدف کلی از درس تاریخ ادبیات 3 آشنایی دانشجو با ویژگی های
شعر و تحول آن در عهد صفوی، افشاریه، زندیه و قاجاریه و
گویندگان و نویسندگان مطرح این دوران است.
اهداف رفتاری
انتظار می رود که دانشجو پس از مطالعه این درس بتواند به
نحوی مستدل درباره تحول شعر در عهد صفوی،افشاریه و..
بحث کند و اطلاعاتی نسبتا مبسوط درباره گویندگان و
نویسندگان مطرح این دوران ارائه دهد.
گفتار اول
ویژگی های شعر و تحول آن در عهد صفوی
ویژگی های شعر
1-تنوع سبک ها 1:
-وجود شیوه های گوناگون سرایش شعر به دلیل گستردگی منطقه
جغرافیایی(طرز یا سبک شعر پیش از قرن دهم).
-رواج سبک هندی به عنوان سبک رایج شعری.
تنوع سبک ها2
سرایندگان مقلد سبک ادوار پیشین در شعر حماسی از فردوسی
در قصیده از خاقانی،انوری،در غزل از بابا فغانی،امیر خسرو
دهلوی و حافظ سرمشق گرفته اند.
2-تشخیص
جاندارانگاری در دوره صفوی از آرایه های غالب شعری است
و این امر بر جنبه تخیل شعر این دوره می افزاید.
زان چهره گل به دامن اندیشه می کنم
خورشید می فشارم و در شیشه می کنم
3-کاربرد تمثیل یا ارسال المثل
دلیل این امر ورود مضامین مربوط به محیط زندگی و رویدادهای
روزمره آن در شعر است.
مرا کیفیتی زان چشم کافی است
(ریاضت کش به بادامی بسازد)
طالب
4-رواج تک بیت
در شعر این دوره تک بیت هایی وجود دارد که مثل نیستند اما
حکم مثل سایر یافته اند:
نیست اوج اعتبار پوچ مغزان را ثبات
کوزه خالی فتد زود از کنار بامها
4-هندی سرایی یا مکتب هندی
دور شدن شاعران مقیم هند در مضمون یابی،تازه گویی،خیال
پروری و تصویر سازی از صائب و اسیر اصفهانی ودیر یاب
یا نایاب شدن بسیاری از مضامین اشعار آنها.
5- ممارست
–تمرین و ممارست شاعران این عهد با پیروی از سر مشق های
در دسترس جهت جای دادن مضامین کوتاه و ظریف و دست
نیافتنی در کلامی کوتاه.
6- کاربرد تشخیص در تمثیل
در این موارد شاعر ابتدا ادعایی می کند و سپس با ذکر مثالی
روشن که دلیل یا نظیر آن ادعاست به روشنگری می پردازد:
ریشه نخل کهنسال از جوان افزون ترست
بیشتر دلبستگی باشد به دنیا پیر را