بررسی جایگاه حقوقی شوراهای حل اختلاف در نظام قضایی ایران

- بررسی جایگاه حقوقی شوراهای حل اختلاف در نظام قضایی ایران

بررسی جایگاه حقوقی شوراهای حل اختلاف در نظام قضایی ایران

چکیده

شورای حل اختلاف پدیده ای مهم در عرصه قضایی کشور به شمار می رود. با اجرای این طرح در سال های اخیر بسیاری از مشکلات مردم در شورای حل اختلاف حل و از اتلاف وقت و هزینه توسط دادگاه ها جلوگیری به عمل آمده است. شاید یکی از مهمترین نقاط قوت این شوراها، محلی بودن آن است. اعضای این شوراها با توجه به وضعیت و شرایط فرهنگی اجتماعی منطقه به فعالیت در آن می پردازند. تجربه قضایی در کشورهای پیشرفته دنیا نیز ثابت کرده که، نباید هر مطلبی در دادگاه بررسی شود، بلکهوجود نهادهای شبه قضایی که دارای اختیارات دادگاه است، بسیار ضروری به نظر می رسد. این شورا به برخی از دعاوی حقوقی (مدنی) و کیفری رسیدگی میکند. در آییننامه ی تشکیل شوراهای حل اختلاف، حدود صلاحیت این شوراها بیشتر ناظر به امور حقوقی است. با در نظر گرفتن مقررات مربوط به این شوراها و فعالیت آنها در چند سال اخیر میتوان نقاط قوت یا ضعف این نهاد را ارزیابی کرد. رسیدگی به دعاوی حقوقی در شورای حل اختلاف از جهاتی نسبت به رسیدگی دادگاه، دارای امتیاز است اما از طرف دیگر، رسیدگی به دعوا در شورای مذکور با ایراداتی مواجه است که میتوان با برنامهریزی صحیح و تصویب مقررات جدید این ایرادات را برطرف کرد. در این مقاله، امتیازات و معایب شوراهای حل اختلاف نسبت به محاکم قضایی در رسیدگی به پروندههای حقوقی مورد بررسی قرار میگیرد.

کلیدواژه‌ها:

شورای حل اختلاف، صلح و سازش، دادگاه، آیین دادرسی، دعوا 

مقدمه

برای رهایی از دیوان سالاری اداری و سرعت بخشیدن به امور حقوقی و کارایی بهتر و بیشتر دستگاه قضایی چاره ای نیست مگر اینکه با تحولات اجتماعی قرن حاضر دمساز شویم و در مسیر تحولات آن قرار گیریم. قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران گام نخست را در این راستا برداشته است . ماده 189 این قانون بر آن است که با تشکیل شورای حل اختلاف تا جایی که ممکن است مشکلات موجود به حداقل کاهش  یابد .

فهرست

چکیده

مقدمه 

فلسفه ی وجودی شورای حل اختلاف 

الف- موانع رسیدگی سریع به دعاوی در دادگاه ها

ب) جایگاه شورای حل اختلاف در رفع این موانع

تشکیلات و ترکیب  شورای حل اختلاف 

صلاحیت شورای حل اختلاف

مرور اجمالی بر نحوه ی دادرسی در شورای حل اختلاف

تشریفات رسیدگی در شورای حل اختلاف 

وکالت در شورای حل اختلاف

اظهار نظر مشاور شورا

نحوه صدور رای توسط شورای حل اختلاف

اعتراض به رای شورا

اجرای آراء صادره شورای حل اختلاف 

قرار منع پیگرد در شورای حل اختلاف 

رای مبتنی بر محکومیت متهم 

نحوه رسیدگی عملی به امور کیفری 

تخفیف مجازات

تعلیق اجرای مجازات

دستورات ضمن تعلیق مجازات

وظایف مقدماتی شورای حل اختلاف 

طرح شکایت و نحوه انجام تحقیقات

بررسی لایحه شورای حل اختلاف و نهاد قاضی تحکیم

یکم تخلف از آئین نامه داخلی مجلس 

دوم زیر پا گذاردن اصول قانون اساسی 

سوم صلاحیت های شورای حل اختلاف

2- رسیدگی و صدور رای

چهارم قاضی تحکیم

پنجم شورای تخصصی دیوان عدالت اداری 

ششم اعطای پروانه مشاره و وکالت 

هفتم الزام ضابطان دادگستری به تبعیت از شوراها

نقدی بر لایحه ی پیشنهادی شورای حل اختلاف 

شورای حل اختلاف 

صلاحیت شورا

امور حقوقی

ترتیب رسیدگی در شورا

نتیجه گیری 

منابع 

این مقاله در 55 صفحه به صورت word (قابل ویرایش) همراه با فهرست بندی صفحات می باشد. 

برای دانلود کلیک کنید