نوترون (به انگلیسی: Neutron) (با نشان ) یکی از ذرات هسته‌ای اتم با بار الکتریکی خنثی و جرم مطلق ^۲۷- ۱۰ × ۱٬۶۷۴۸۲ کیلوگرم و جرم نسبی ۱٬۰۰۸۶۶۵۴۱ است و به همراه پروتون، بیشتر جرم اتم را تشکیل می‌دهند. تمامی اتم‌ها (به جز هیدروژن معمولی یا پروتونیوم) در هسته‌ی خود نوترون دارند. نوترون از یک کوارک بالا و دو کوارک پایین ساخته شده است.

جیمز چادویک در سال ۱۹۳۲ این ذره را، که رادرفورد در سال ۱۹۲۰ وجود آن را پیش‌بینی کرده بود، کشف کرد. پروتون‌ها ذراتی با بار الکتریکی مثبت هستند و توسط نیروی کولنی به شدت همدیگر را دفع می‌کنند. علت اینکه پروتون‌ها همدیگر را دفع نمی‌کنند، برهم‌کنش آن‌ها با نوترون‌ها توسط نیروی هسته‌ای قوی است. نوترون در حال آزاد ذره‌ای ناپایدار است و عمر متوسط آن ۹۱۸ ثانیه است و به پروتون، الکترون و نوترینو واپاشیده می‌شود. به این واپاشی، واپاشی بتا منفی () می‌گویند.

نسبت تعداد پروتون‌ها به نوترون‌ها در هسته‌ی اتم‌های مختلف متفاوت است. برای مثال، نسبت تعداد نوترون‌ها به پروتون‌ها در اتم اکسیژن نسبت ۱ به ۱ است، در حالی که در اتم آهن به نسبت ۱۵ به ۱۳ است. طبق یک قاعده‌ی کلی که از اصل طرد پائولی نتیجه می‌شود، اگر این نسبت کمتر از ۱/۵ باشد؛ اتم پایدار است و فروپاشیده نمی‌شود و همین، دلیل اصلی پایدار بودن نوترون‌ها در داخل هسته‌ی اتم است. هر اتمی که نسبت نوترون‌ها به پروتون‌ها بیشتر از ۱/۵ باشد، ناپایدار است و در برخی از اتم‌ها با فروپاشی یکی از نوترون‌ها به پروتون و الکترون، سعی در برقراری این تعادل می‌شود.

فهرست مطالب:

کشف نوترون

فرضیه چادویک

واکنشهای هسته ای

انواع واکنش هسته ای

نمایش سمبلیک واکنش هسته ای

مراحل انجام واکنش هسته ای

تفاوت نوترون و ذرات باردار دیگر

پراکندگی (برخورد) کشسان

پراکندگی (برخورد) ناکشسان

جذب پرتوزای نوترون ها

واکنش هسته ای با فوتون

واکنش همراه با آزاد شدن ذرات آلفا

واکنشهای جانشینی

واکنش برای راکتورهای هسته ای

اتاقک های یونیزاسیون

و…