تحقیق با عنوان اثر تجارت الکترونیکی بر رقابتمندی بنگاهها درفرمت ورد 19 صفحه قابل ویرایش

1ـ رقابتمندی؛ مفهوم، عوامل مؤثر، شاخص‌ها و ابعاد آن

 1ـ1ـ مفهوم رقابتمندی

 تعاریف مختلفی از رقابتمندی ارائه شده است؛ که از جمله، تعریف کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (آنکتاد)[1]. «واضح‌ترین نگرش به رقابتمندی، از مسیر مقایسه عملکرد اقتصاد کلان و استاندارد زندگی جامعه، براساس بهر‌ه‌وری عوامل تولید به دست می‌آید. به عبارت دیگر، مفهوم دقیق رقابتمندی توانایی کشورها در فروش محصولاتشان در بازارهای جهانی است.»

رقابتمندی به سه نوع «هزینه‌ای»، «واقعی» و «نوآوری» تفکیک می‌شود. رقابتمندی بنگاهها در هزینه، در سطح بین کشوری، خود را در قالب «قیمتهای نسبی عوامل» نمایان می‌کند. رقابتمندی واقعی، خود را در قالب «توانایی بنگاهها در عملکرد بین مرزهای مختلف جغرافیایی» و رقابتمندی نوآوری، خود را در قالب «کسب شرایط مطلوب در بازارهای توسعه یافته جدید» متجلی می‌سازد.

بنابراین، رقابتمندی معطوف به یک اقتصاد برونگر، با تکیه بر افزایش رفاه شهروندان (در آمد سرانه)، نوآوری و افزایش بهره‌وری، و پایداری رشد ملی است.

2ـ1ـ عوامل مؤثر بر رقابتمندی

معرفی عوامل مؤثر بر رقابتمندی، علاوه بر تقویت شناخت مفهوم آن، درک اثر تجارت الکترونیکی روی رقابتمندی را تسهیل می‌کند.

از نظر مجمع جهانی اقتصاد (WEF)[2]، بین رشد اقتصادی و رقابتمندی، ارتباطی تنگاتنگ وجود دارد. در شاخص رشد رقابتمندی که WEF محاسبه می‌کند، هشت عامل وجود دارد:

1ـ درجه باز بودن اقتصاد به روی تجارت و تأمین منابع مالی بین‌المللی؛

2ـ نقش مقررات و بودجه دولت (مانند نسبت مخارج عمومی به GDP) ؛

3ـ توسعه بازارهای مالی؛

4ـ کیفیت زیرساختها؛

5 ـ کیفیت فناوری؛

6ـ کیفیت مدیریت تجاری؛

7ـ انعطاف پذیری بازار کار؛

8 ـ کیفیت سازمانهای سیاسی و قضایی کشور.

به طور خلاصه، عوامل مؤثر بر رقابتمندی از دیدگاه مجمع جهانی اقتصاد (WEF)؛ شامل سه دسته عوامل فناوری، نهادهای عمومی، و عوامل محیطی اقتصاد کلان است. مؤسسه توسعه و مدیریت (IMD) [3]، از عملکرد اقتصادی، کارآیی دولت، کارآیی فعالیتهای اقتصادی و زیر بناها و زیرساختها، به عنوان مهمترین عوامل مؤثر بر رقابتمندی یاد می‌کند. به طور مثال، از نظر این مؤسسه، عملکرد اقتصادی، بر حسب عملکرد اقتصاد داخلی و خارجی، سرمایه‌گذاری بین‌المللی، اشتغال و قیمتها سنجیده می‌شود.

بانک توسعه آسیایی (ADB) [4] نیز فناوری، منابع انسانی، ساختار سازمانی، نقش کارآی دولت و وجود سرمایه و بخش توانمند مالی را در افزایش رقابتمندی مؤثر دانسته است.

با توجه به اجزای ارائه شده، و عوامل مؤثر بر رقابتمندی، می‌توان نقش مستقیم و غیرمستقیم فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و کاربرد آن در اقتصاد؛ یعنی تجارت الکترونیکی را بر رقابتمندی ملاحظه کرد.