پاورپوینت کامل و جامع با عنوان صرف و نحو کاربردی 1 تالیف سید احمد امام زاده در 515 اسلاید
زبان عَرَبی (به عربی: اللُّغَه العَرَبِیّه) یکی از پرگویش‌ترین زبان‌های جهان و بزرگ‌ترین عضو از شاخهٔ زبان‌های سامی است که با زبان عبری و زبان آرامی هم‌خانواده است. زبان عربی یکی از شش زبان رسمی سازمان ملل متحد است. این زبان امروزه دارای لهجه‌ها و گویش‌های گوناگونی است ولی زبان عربی نوین معیار به عنوان زبان رسمی نوشتار در همه کشورهای عرب پذیرفته‌شده است. افزون بر جهان عرب، این زبان در کشورهای چاد، اریتره نیز از میزانی رسمیت برخوردار است.
زبان عربی، زبان قرآن و بسیاری از نخستین نوشتارهای مسلمانان است و نزد بسیاری از مسلمانان یک زبان مقدس محسوب می‌شود. در دوران طلایی اسلام، عربی به عنوان نخستین زبان جهان اسلام از اهمیت بالایی برخوردار بود و آثار علمی، ادبی و مذهبی فراوانی به این زبان نوشته می‌شد. تأثیر عربی بر زبان‌های دیگر جهان اسلام مانند زبان اردو، و زبان‌های گوناگون خانوادهٔ زبان‌های ترکی چشمگیر است.
تکواژشناسی یا صَرف یا ساختِ‌واژه (به انگلیسی: Morphology) بخشی از دستور زبان است که ساختـ (ـارِ) واژه را موردِ تحلیل قرار می‌دهد. به سخنِ دیگر، ساختِ‌واژه به شناختِ تکواژها و راه‌هایِ هم‌نشینیِ آنها با یکدیگر در قالب‌های نحوی و نیز در واژه‌سازی می‌پردازد. کارِ اصلیِ زبان‌شناس در بررسیِ ساختِ‌واژهٔ یک زبان، تجزیهٔ عبارت‌ها و جمله‌ها و دست‌یافتن به تکواژها و واژه‌ها و سپس دسته‌بندیِ آنها براساسِ رده‌هایِ دستوریِ آن زبان است.
نحو یا جمله‌شناسی به دانش مطالعهٔ قواعد مربوط به نحوهٔ ترکیب و در کنار هم آمدن واژه‌ها به‌منظور ایجاد و درک جملات در یک زبان اطلاق می‌شود. پدید آورنده این زبان علی ابن ابی طالب می‌باشد که با دستور به یکی از صحابه خود به نام ابوالاسود دوئلی این راه را ادامه دهد
این شاخهٔ مهم از دستور هر زبان، نظام‌مندی و خلاقیت فراوانی را طلب می‌کند. درست است که انسان‌ها می‌توانند مجموعه کلمات یک جمله را با ترتیب گوناگونی در کنار هم قرار دهند، ولی تمامی آنها جملات معنی‌دار نخواهد شد.
فهرست مطالب:
فصل اول: حروف و حرکات
تشخیص حروف شمسی از حروف قمری
تشخیص مخارج پنجگانه حروف
تشخیص مخارج هفده گانه حروف
تعریف تعریب
شناختن انواع حرکت ها
تعریف تنوین
شناخت انواع تنوین
و…
فصل دوم: انواع کلمه
تعریف کلمه چیست؟
تعریف اسم چیست؟
اسم ها بر چه چیزهایی دلالت می کنند
با توجه به چه نشانه هایی می توان اسم را در جمله تشخیص داد؟
فعل چیست؟
فعل بر چند نوع است؟
با توجه به چه نشانه هایی می توان فعل را در جمله تشخیص داد؟
حرف چیست؟
حرف بر چند نوع است؟
تشخیص نشانه های حرف چیست؟
حروفی که کلمه هستند از چند حرف ساخته شده اند؟
حروف عامل چیست؟
حروف غیر عامل چیست؟
و…
فصل سوم: اسم مذکر و مونث
تعریف اسم مذکر چیست؟
تعریف اسم مؤنث چیست؟
نشانه های اسم مؤنث لفظی چیست؟
چند نوع تاء در اسمها آورده می شود؟
الف مقصوره بر چند نوع است؟
الف ممدوده بر چند نوع است؟
اسم مذکر بر چند نوع است؟
اسم مؤنث بر چند نوع است؟
کدام اسمهای مؤنث علامت تانیث نمی پذیرند؟
اسمهای مؤنث که علامت تانیث نمی پذیرند را چگونه می توان شناخت؟
چه اسمهایی را می توان هم مذکر و هم مؤنث تلقی کرد؟
مطابقت فعل با فاعل مؤنث دارای چه احکامی است؟
نشانه های مؤنث بودن فعل چیست؟
و…
فصل چهارم: اسم مفرد، مثنی و جمع
اسم از نظر عدد بر چند نوع است؟
تعریف اسم مثنی چیست؟
مثنی ساختن اسم منقوص، مقصور، ممدود چگونه است؟
چه اسمهایی ملحق به مثنی محسوب می شوند؟
اسم جمع بر چند نوع است؟
تعریف جمع مذکر سالم چیست؟
چه اسمهایی ملحق به جمع مذکر سالم محسوب می شوند؟
تعریف اسم جمع مؤنث سالم چیست؟
جمع ساختن اسامی مونث منقوص، مقصور، ممدود چگونه است؟
چه اسمهایی ملحق به مؤنث سالم محسوب می شوند؟
تعریف جمع مکسر چیست؟
جمع مکسر بر چند نوع است؟
جمع قلت بر چه اوزانی آورده می شود؟
و…
فصل پنجم: نکره و معرفه
اسم نکره چه خصوصیتی دارد؟
اسم نکره بر چند نوع است؟
اسم معرفه چه خصوصیتی دارد؟
اسم معرفه بر چند نوع است؟
ضمیر چیست؟
ضمیر مستتر بر چند نوع است؟
در چه مواردی ضمیر وجوبا مستتر است؟
در چه مواردی ضمیر جوازا مستتر است؟
ضمایر بارز بر چند دسته هستند؟
ضمایر مرفوع متصل در کجا آورده می شود؟
ضمایرمنصوب متصل در کجا آورده می شود؟
ضمایر مجرور متصل در کجا آورده می شود؟
کدام ضمایر متصل فاقد ضمیر منفصل می باشند؟
ضمیر فصل چیست؟
نون وقایه چیست؟
در چه مواردی آوردن نون وقایه واجب است؟
در چه مواردی آوردن نون وقایه جائز است؟
و…
فصل ششم: اسما اشاره و موصولات
اسم اشاره چیست؟
اسم اشاره بر چند نوع است؟
اسم اشاره به نزدیک چه مشخصه ای دارد؟
اسم اشاره به متوسط چه مشخصه ای دارد؟
اسم اشاره به دور چه مشخصه ای دارد؟
کاف خطاب چیست؟
اسم اشاره به مکان بر چند نوع است؟
اسم موصول چیست؟
صله موصول بر چند نوع است؟
ضمیر عائد چیست؟
اسم موصول بر چند نوع است؟
اسمهای موصول خاص کدامند؟
اسمهای موصول مشترک کدامند؟
چه زمانی ”ذا“ اسم موصول به شمار می آید؟
چه زمانی ذا لغو بوده و معنای خاصی ندارد؟
و…
فصل هفتم: فعل و انواع آن
تعریف فعل چیست؟
فعل بر چند قسم است؟
فعل مضارع چه نوع فعلی است؟
نشانه های فعل ماضی چیست؟
نشانه های فعل مضارع چیست؟
نشانه های فعل امر چیست؟
در چه مواردی فعل ماضی بر زمان حال دلالت می کند؟
در چه مواردی فعل ماضی بر زمان آینده دلالت می کند؟
در چه مواردی فعل مضارع بر گذشته حال دلالت می کند؟
فعل جامد چیست؟
فعل متصرف بر چند نوع است؟
فعل ناقص التصرف چیست؟
فعل تام التصرف چیست؟
فعل ماضی چه حالت اعرابی دارد؟
فعل امر چه حالت اعرابی دارد؟
فعل مضارع چه حالت اعرابی دارد؟
در چه مواردی فعل مضارع مبنی می باشد؟
و…
فصل هشتم: اعراب فعل مضارع
تعریف فعل مضارع چیست؟
فعل مضارع درچه مواردی شبیه اسم است؟
اعراب فعل مضارع بر چند نوع است؟
چه زمانی فعل مضارع مرفوع است؟
چه زمانی فعل مضارع منصوب است؟
چه زمانی فعل مضارع مجزوم است؟
نشانه های رفع فعل مضارع چیست؟
نشانه های نصب فعل مضارع چیست؟
نشانه های جزم فعل مضارع چیست؟
در چه مواردی حرف مضارعه مفتوح است؟
در چه مواردی حرف مضارعه مضموم است؟
چه حروفی باعث منصوب شدن فعل مضارع می شوند؟
در چه مواردی أن ناصبه در تقدیر است؟
در چه مواردی فعل مضارع بعد از أن منصوب نمی شود؟
أن ناصبه باعث چه تغییری در ساختار جمله می شود؟
لن بر چه معنایی دلالت می کند؟
کی بر چه معنایی دلالت می کند؟
إذن چه زمانی باعث نصب فعل مضارع می شود؟
لام جحود چیست؟
چه زمانی أن ناصبه بعد از أو در تقدیر است؟
چه زمانی أن ناصبه بعد از فاء سببیه در تقدیر است؟
چه زمانی أن ناصبه بعد از واو معیه در تقدیر است؟
جملات طلبی بر چند نوع هستند؟
کلماتی که فعل مضارع را مجزوم می کنند بر چند نوع هستند؟
چه کلماتی باعث جزم یک فعل مضارع می شوند؟
کدام کلمات باعث جزم دو فعل مضارع می شوند؟
و…
فصل نهم: معرب و مبنی و انواع بنا
کلمه معرب چیست؟
کلمه مبنی چیست؟
کلمات دارای چند حالت اعرابی می باشند؟
اسم معرب چه حرکاتی را می پذیرد؟
اعراب نیابی چیست؟
در چه مواردی اعراب اسامی نیابی است؟
نشانه اعراب در مثنی چیست؟
نشانه اعراب در جمع مذکر سالم چیست؟
اعراب اسماء سته چگونه است؟
اعراب تقدیری چیست؟
در چه مواردی اعراب فعل مضارع، تقدیری است؟
در چه مواردی اعراب اسم، تقدیری است؟
اعراب محلی چیست؟
اسامی مبنی بر چند دسته هستند؟
علامات بناء بر چند قسم است؟
و…
فصل دهم: جمله اسمیه و جمله فعلیه
جمله چیست؟
جمله بر چند نوع است؟
ارکان جمله اسمیه چیست؟
مبتدا چه نوع کلمه ای است؟
مبتدا بر چند نوع است؟
در چه مواردی مبتدا می تواند نکره باشد؟
خبر چیست؟
خبر بر چند نوع است؟
خبر مفرد بر چند نوع است؟
در چه زمانی خبر می بایست از نظر جنس و عدد با مبتدا مطابقت کند؟
در چه مواردی تقدیم خبر بر مبتدا واجب است؟
در چه مواردی تقدیم مبتدا بر خبرا واجب است؟
و…
فصل یازدهم: فاعل و مفعول به
فاعل چیست؟
فاعل بر چند نوع است؟
شبه فعل چیست؟ و بر چند نوع است؟
تقدیم فعل بر فاعل چه حکمی دارد؟ چرا؟
در چه مواردی فاعل حذف می شود؟
در چه مواردی تقدیم مفعول بر فاعل واجب است؟
در چه مواردی تقدیم فاعل بر مفعول واجب است؟
اگر فاعل مؤنث باشد فعل چگونه آورده می شود؟
مفعول به چیست؟
فعل متعدی چند مفعول می تواند داشته باشد؟
در چه مواردی تقدیم مفعول بر فعل واجب است؟
در چه مواردی تقدیم مفعول بر فاعل واجب است؟
در چه مواردی حذف عامل مفعول به جائز است؟
در چه مواردی حذف عامل مفعول به واجب است؟
افعال متعدی که دو مفعول به دارند بر چند دسته هستند؟
افعال قلوب چه نوع افعالی هستند؟
و…
فصل دوازدهم: معلوم و مجهول
فعل از نظر نیاز داشتن به مفعول به بر چند دسته تقسیم می شوند؟
فعل متعدی چه نوع فعلی است؟
نشانه های فعل متعدی چیست؟
فعل متعدی بر چند نوع است؟
فعل متعدی بغیره چیست؟
فعل لازم چیست؟
چه اوزانی مخصوص فعل لازم است؟
معنی کدام افعال دلالت بر لازم بودن آنها می کند؟
چگونه می توان فعل لازم را تبدیل به فعل متعدی کرد؟
منصوب به نزع خافض چیست؟
فعل معلوم چه نوع فعلی است؟
فعل مجهول چه نوع فعلی است؟
به چه دلیل فاعل از جمله حذف می شود؟
فعل ماضی چگونه مجهول می شود؟
فعل مضارع چگونه مجهول می شود؟
نائب فاعل چیست؟
چه کلماتی می توانند نائب فاعل قرار گیرند؟
نائب فاعل بر چند نوع است؟
و…