کروماتوگرافی(به انگلیسی: Chromatography) یا سَوانِگاری روشی است در علم شیمی برای جداسازی اجزای یک مخلوط با عبور دادن یک فاز متحرک از روی یک فاز ساکن.

در این روش معمولاً مخلوط که به صورت مایع یا گاز است از یک لوله یا شبکه گذرانده می‌شود؛ سرعت حرکت اجزای تشکیل دهنده مخلوط در لوله یا شبکه مختلف است (با توجه به عناصر دیواره داخلی لوله یا شبکه) در نتیجه مخلوط به اجزای تشکیل دهنده تجزیه شده و هر جز جداگانه خارج می‌شود. در کروماتوگرافی دو فاز وجود دارد فاز ثابت و فاز متحرک، فاز ثابت در واقع اجزای درون لوله یا شبکه جداسازی را تشکیل می‌دهند و فاز متحرک مربوط به ماده‌ای است که می‌خواهد مورد تجزیه و تخلیص قرار بگیرد. فاز ثابت می‌تواند مایع یا جامد باشد که بر اساس اینکه جامد یا مایع باشد به کروماتوگرافی جذب سطحی و کروماتوگرافی تقسیمی، تقسیم می‌شوند. اساس جداسازی در کروماتوگرافی متفاوت می‌باشد جداسازی براساس وزن مولکولی و جداسازی بر اساس میل اتصال به فاز ثابت از اعم این اصول می‌باشد. کروماتوگرافی یک اصطلاح کلی است که در آزمایشگاه‌ها برای جداسازی ترکیبات استفاده می‌شود. این ترکیب در مایعی به نام فاز متحرک حل شده‌است و توسط ساختار دیگری به نام فاز ثابت نگهداری می‌شود. اجزای مختلف این ترکیب با سرعت‌های مختلفی حرکت می‌کنند و همین امر باعث جداسازی این ذرات می‌شود. جداسازی بر اساس تفکیک دیفرانسیلی بین فاز متحرک و ثابت انجام می‌شود. تفاوت‌های نامحسوس در مقدار پارتیشن یک ترکیب در فاز ثابت باعث جدایی اجزا می‌شود. کروماتوگرافی می‌تواند مقدماتی یا تحلیلی (تجزیه‌ای) باشد. هدف از کروماتوگرافی مقدماتی جداسازی اجزا برای استفاده‌های پیشرفته می‌باشد. این در حالی است که کروماتوگرافی تحلیلی به صورت نرمال بر روی گروه کوچکی از ۰مواد صورت می‌گیرد و برای اندازه‌گیری نسبت آنالیت‌ها در مخلوط می‌باشد. این دو با یکدیگر متناسب بوده و هیچ تضادی با یکدیگر ندارند.

کروماتوگرافی مایعی کارا (High-performance liquid chromatography) نوعی کروماتوگرافی (سَوانگاری) مایعی است که در آن فاز مایع به‌آسانی تغییر می‌کند و در قدرت تفکیک و زمان تجزیه اثر می‌گذارد.کروماتوگرافی مایعی کارا در پمپ های متکی به عبور یک حلال مایع تحت فشار، حاوی مخلوط نمونه از ستون پر شده با ماده جاذب جامد است.هر عنصر در نمونه با برخورد کمی متفاوت با مواد جاذب، باعث سرعت جریان های مختلف برای اجزای مختلف ماده شده و منجر به جدایی از اجزای آنها به صورت جریان از ستون میشود.

قهرست مطالب:

توضیحی در مورد کروماتوگرافی

تصویری از دستگاه HPLC

میدان HPLC

 فاز ساکن

فاز متحرک

مزایای این روش

کاربردهای کروماتوگرافی مایع

انواع کروماتوگرافی

کروماتوگرافی تقسیمی

کروماتوگرافی تبادل یونی

کروماتوگرافی جذب سطحی

کروماتوگرافی طردی

انواع پمپ

ویژگی سیستم های پمپ کننده

عملکرد پمپ

انواع ستون

ستون های کروماتوگرافی مایع

ستون های تجزیه ای

ستون های محافظ

انواع پرکننده های ستون

توضیح ذرات پوسته دار

توضیح پرکننده متخلخل

آشکارسازها

تعریف دو نوع اصلی آشکارساز

مشخصات آشکارساز ایده آل

انواع آشکارساز

آشکارساز های جذبی

آشکارسازهای فلوئورسانسی

آشکارسازهای ضریب شکست

آشکارگرهای الکتروشیمیایی

منابع