متابولیسم (به فرانسوی: Métabolisme) (به انگلیسی: Metabolism، متابولیزِم) (معادل‌های فارسی: دِگَرگشت یا سوخت‌وساز) مجموعهٔ تغییرات ترکیبی و تخریبی (واکنش شیمیایی) در سلول‌های موجودات زنده است. آنزیم‌هایی که واکنش‌ها را کاتالیز می‌کنند، به ارگانیسم‌ها اجازه رشد و تولید مثل، حفظ ساختار، و پاسخ به محیط خود را می‌دهند. متابولیسم به تمام واکنش‌های شیمیایی که در ارگانیسم زنده اتفاق می‌افتد نیز اشاره دارد، از جمله گوارش و انتقال مواد به داخل و بین سلول‌های مختلف، که در اینصورت مجموعه واکنش‌های درون سلول‌ها، متابولیسم واسطه‌ای یا متابولیسم متوسط (intermediary/intermediate metabolism) نامیده می‌شود.

متابولیسم معمولاً به دو دسته تقسیم می‌شود. کاتابولیسم (فروگشت) که باعث شکسته شدن مواد و تولید انرژی به وسیله تنفس سلولی می‌شود، و آنابولیسم (فراگشت) که برای ساخت اجزای سلول از جمله پروتئین‌ها و اسید نوکلئیک از انرژی استفاده می‌کند.

فهرست مطالب:

تعریف متابولیسم

دسته بندی متابولیسم

واکنش‌ های شیمیایی متابولیسم

سیستم متابولیسم یک ارگانیسم

زیست‌ شیمی کلیدی

آمینو اسیدها و پروتئین‌ ها

لیپیدها

کربوهیدرات‌ ها

نوکلئوتیدها

کوآنزیم‌ ها

مواد معدنی و کوفاکتورها

فروگشت

هدف واکنش‌ های کاتابولیک

طبقه ‌بندی ارگانیسم ‌ها بر اساس دگرگشت آنها

شایع ‌ترین واکنش ‌های کاتابولیک

هضم

انرژی به دست آمده از ترکیبات آلی

تبدیل انرژی

فسفرگیری اکسایشی

انرژی به دست آمده از ترکیبات معدنی

انرژی به دست آمده از نور خورشید

فراگشت

تثبیت کربن

کربوهیدرات ‌ها و گلیکان ‌ها

اسیدهای چرب، ایزوپرنوئیدها و استروئیدها

پروتئین ‌ها

سنتز نوکلئوتیدها و روش ساخت

ترمودینامیک موجودات زنده

تعریف کالری

تنظیم و کنترل

تکامل

تحقیق و دست‌ کاری

و…