ادبیـــات

ادبیات ترکیه مانند سایر کشورها از ادبیات شفاهی آغاز شد. اولین و مهمترین مثال برای ادبیات شفاهی افسانه الپ‌ارتنکا (Alp ErTunga) است که بعدها این داستان با داستان افراسیاب شاهنامه تطبیق داده شد. قدیمی‌ترین خطوط به جا مانده از زبان ترکی مربوط به کتیبه‌های اورخون(Orkhun)، در دشت اورخون، واقع در مغولستان امروزی، میشود. این کتیبه‌ها مربوط به قرن هشتم میلادی هستند. ادبیات ترکیه با ورود اسلام دستخوش تغییرات فراوان شد. اولین اثر دوره اسلامی که به زبان ترکی نوشته شده، مثنوی قوتاقوبیلیک(KutadguBilig) به قلم یوسف خاص حاجب(Yusuf Has Hacib) در سال 1069 میلادی است. دومین کتاب این دوره، کتاب فرهنگ لغات ترکی به عربی به نام دیوان الغات ترک(DivanuLugati’t-Turk) است که توسط محمود کاشغری(Kasgarli Mahmud) نوشته شده. در این دوره ادبیات ترکیه از زبان فارسی و عربی تاثیر فراوانی گرفت. ملانصرالدین(MollaNasraddin) هم یکی از مشهورترین و بهترین طنزگویان قرن سیزدهم در ترکیه است.

در قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم میلادی، ادبیات کلاسیک کنار گذاشته شد و در نوشته‌ها از ترکی ساده‌تر و سلیس استفاده شد. در این دوره ادبیات تحت تاثیر فرهنگ غرب قرار گرفت. دراین زمان شعر هم ساده‌تر شد و از ترکیبات فارسی کمتر استفاده می‌شد.

ضیاءپاشا(Ziya Pasha)(1825 تا 1829)؛ نامق کمال(Namik Kemal)(1840 تا 1888)؛ نخستین زن نویسنده ترکیه، فاطمه عالیه(FatmaAliye)(1862 تا 1936)؛ خانم خالده‌ادیب(Halide EdipAdivar)(1884 تا 1964)، شاعر و نمایشنامه‌نویس، ناظم حکمت(NazimHikmet Ran)(1901 تا 1963)، شاعر و مترجم ایهان‌برک(IlhanBerk)(1918 تا 2008)؛ نویسنده مشهور یاشارکمال(Yasar Kemal)(1923)؛ خانم دیگو آسینا(DuyguAsena) (1946 تا 2006) با کتاب مشهور زن نامی ندارد(KadininAdiYok) و برنده جایزه نوبل ادبیات سال 2006، نویسنده و رمان‌نویس اورهان‌پاموک(OrhanPamuk)(1952) از جمله مهمترین نویسندگان ادبیات معاصر در ترکیه هستند.