1- سلول کوچکترین واحد حیات است و هر موجود زنده از یک یا چند سلول تشکیل شده است.

2- باکتریها قدیمی ترین سلول زنده می باشند و عموماً تک سلولی و فاقد هسته مشخص هستند و بنابراین باکتریها متعلق به پروکاریوتها (به معنی پیش از تکامل هسته) میباشند.

3- اکثر دیگر اشکال حیات شامل جلبکها، قارچها، گیاهان و جانواران دارای هسته بوده و یوکاریوت (به معنی دارای هسته واقعی) نامیده میشوند.

کاریوتایپ

1- کروموزومهای یک سلول بسادگی در مرحله متافاز یا پرومتافاز میتوز قابل مشاهده اند. در این زمان هر کروموزوم بصورت دو کروماتید خواهر که در ناحیه سانترومر بهم متصلند دیده میشوند.

2- گرچه اکثر کروموزومها را میتوان بر اساس طول و نیز موقعیت سانترومرشان از هم متمایز نمود ولی اینکار برای شناسایی تمام 24 نوع کروموزوم کافی نیست.

3- با رنگ آمیزی گیمسا میتوان تمام کروموزومها را شناسایی کرد. در این روش پس از هضم پروتئینهای کروموزومی با تریپسین و رنگ آمیزی آن با گیمسا هر جفت کروموزوم با الگوی خاصی از نوارهای روشن و تیره که تعدادشان به بیش از 800 نوار در کل کروموزوم‌ها میرسد رنگ میشوند.

چرخه حیات یک سلول سوماتیک

1- هر جاندار پرسلولی زندگی خود را از یک تخمک (اووم) لقاح یافته که دیپلوئید بوده و سلول تخم (زیگوت) نامیده میشود آغاز میکند و تمام سلولهای پیکری آن با صدها تقسیم میتوزی از آن بوجود میاید.

2- دو نوع تقسیم سلولی وجود دارد:

  الف- میتوز (mitosis) ب- میوز (meiosis)

تقسیم میتوز

  گرچه فرایند میتوز پیوسته است ولی 5 مرحله در آن قابل تشخیص است که پروفاز بیشترین و متافاز کمترین زمان را بخود اختصاص میدهد.

1- پروفاز (prophase): با متراکم شدن تدریجی کروموزومها، ناپدید شدن هستکها، شروع تشکیل دوکهای میتوزی و حرکت آرام سانتریولها که مراکز انتشار میکروتوبولها میباشند به قطبین سلول همراه است. کروموزوم اینترفاز تا انتهای پروفاز چند صد برابر متراکم می شود. اکثر گیاهان، قارچها و بعضی جلبکها فاقد سانتریول بوده ولی قادر به ایجاد رشته های دوک هستند.

حوادث پروفاز I قابل تقسیم به پنج مرحله میباشد.

لپتوتن: شروع متراکم شدن کروموزومها

زیگوتن: جور شدن کروموزومهای همولوگ و شروع تشکیل سیناپس

پاکی تن: کامل شدن سیناپس و وقوع کراسینگ آور

دیپلوتن: قابل مشاهده بودن کروماتیدهای منفرد و کیاسماتا

دیاکینز: ناپدید شدن هستک و شروع ناپدید شدن غشاء هسته و تشکیل دوک

گامتوژنز

1- معمولاً محصول میوز یک گامت کاملاً تکامل یافته نبوده و یک دوره تقسیم یا بلوغ بعد از میوز وجود دارد. در گیاهان بعد از میوز یک یا چند تقسیم میتوزی جهت تولید اسپورهای تولید مثل لازم است. در جانوران سلولهای حاصل از میوز مستقیماً از طریق رشد یا تمایز به گامت تبدیل میگردند.

2- گامتوژنز یا گامت زایی در انسان در افراد مونث که اووژنز نامیده میشود تنها یکبار در اوایل دوران جنینی اتفاق میافتد ولی در افراد مذکر که اسپرماتوژنز نام دارد بطور مستمر در سرتاسر زندگی یک مرد بالغ ادامه میابد.

گامتوژنز گیاهی

1- گامتوژنز در گیاهان تفاوتهای قابل توجهی بین گروههای مختلف گیاهی دارد. فرایند زیر مربوط به بسیاری از گیاهان گل دار میباشد.

2- فرایند گامتوژنز در قسمت نر گل (آنتر) میکرواسپوروژنز نامیده میشود که منجر به تولید اسپورهایی بنام دانه گرده میگردد. این فرایند در قسمت ماده گل (تخمدان) مگاسپوروژنز نام داشته و منجر به تولید کیسه های رویانی میگردد.

ج- لقاح

1- دانه های گرده مربوط به آنترهای دیگر توسط باد و حشرات به استیگما حمل میشوند. دانه گرده ایجاد لوله گرده نموده که وارد تخمدان شده و از طریق میکروپیل وارد کیسه جنینی میگردد.

2- هر دو هسته اسپرم بداخل کیسه جنینی آزاد میگردند. لوله گرده و هسته لوله ای که کار خود را انجام داده اند از بین میروند.

3- یکی از هسته های اسپرم با هسته تخمک ادغام شده یک زیگوت دیپلوئید حاصل میگردد که به رویان تکامل می یابد.