شیمی آلی فلزی (به انگلیسی: Organometallic Chemistry)، شیمی ترکیباتی است که حداقل یک پیوند کربن _ فلز داشته (C-M) و شامل فلزات واقعی و شبه فلزات از قبیل Si، As، B و فلزات واسطه باشند. بنابراین این پیوند می‌تواند یک پیوند کووالانسی ساده باشد. مانند پیوند در تترااتیل سرب. یا یک پیوند داتیو باشد، مانند پیوند در فروسن یا حتی یونی باشد، مانند پیوند در اتیل سدیم.

تاریخچه

شیمی آلی فلزی را به شیمیسیت انگلیسی «فرانکلند» (Frankland) نسبت می‌دهند. او در سال ۱۸۴۹ دی‌اتیل روی را سنتز نمود و سپس استفاده از ترکیبات آلی روی را در سنتز مواد آلی توسعه داد. نمک زایس (K[Pt(C2H4)Cl۳]) نیز بیش از یک قرن است که شناخته شده‌است.

در اوایل قرن اخیر (۱۹۰۰ میلادی) شیمیست فرانسوی ویکتور گرینیارد روش مناسبی جهت تهیه ارگانو منیزیم هالید را توسعه داد، به‌طوری که بزودی بجای ترکیبات آلی روی به عنوان حد واسط در سنتز ترکیبات آلی مورد استفاده قرار گرفت. سنتز اتفاقی فروسین در سال ۱۹۵۱ و شناخته شدن متعاقب ساختمان مولکولی آن راه تحقیق را برای زمینه‌ای با تنوع غیرقابل پیش‌بینی هموار کرد که اهمیت بسزایی در درک ما از پیوندهای شیمیایی داشته‌است.

خواص ترکیبات آلی فلزی

شباهت ترکیبات آلی فلزی از نظر خواص فیزیکی به ترکیبات آلی در مقایسه با ترکیبات معدنی بیشتر است. بسیاری از این ترکیبات دارای ساختار مولکولی منفک هستند و در نتیجه در دماهای معمولی به صورت بلورهایی با نقطه ذوب پایین، مایعات یا گازها دیده می‌شوند. این ترکیبات معمولاً در حلال‌های آلی کم قطبی از قبیل تولوئن، اترها یا دی‌کلرو متان قابل حل هستند.

از نظر خصوصیات شیمیایی، تفاوت قابل ملاحظه‌ای بین ترکیبات آلی فلزی وجود دارد و مثلاً، پایداری حرارتی آن‌ها به‌طور قابل ملاحظه‌ای به ترکیب شیمیایی آن‌ها بستگی دارد. از این رو، تترامتیل سیلان پس از چندین روز نگهداری در دمای ۵۰۰ درجه سانتیگراد بلا تغییر می‌ماند، در حالی که تترامتیل تیتان در دمای اتاق سریعاً تجزیه می‌شود.

فهرست مطالب:

فصل اول: روش های شناسایی کمپلکس های آلی فلزی

فصل دوم: ساختار و پیوند

فصل سوم: واکنش های جانشینی لیگاند

فصل چهارم: تنظیم مجدد و فرآیندهای قابل تغییر (REARRANGEMENTS AND FLUXIONAL PROCESSES)

فصل پنجم: واکنش های اکسایشی – افزایشی و کاهشی – حذفی

فصل ششم: واکنش های جایگیری (INSERTION REACTIONS)

فصل هفتم: حمله هسته دوستی روی لیگاندهای Coordinared

فصل هشتم: حمله الکترون دوستی روی لیگاندهای Coordinared

فصل نهم: حلقه های فلزی

فصل دهم: واکنش های گذار آلکیل فلز و کمپلکس های هیدرید

فصل یازدهم: واکنش های کاتالیستی

فصل دوازدهم: کمپلکس های آلی فلزی در سنتز آلی

فصل سیزدهم: مسائل اضافی

ضمیمه ها