آب‌های زیرزمینی به آب‌هایی گفته می‌شود که در لایه‌های آب‌دار و اشباع زیر زمین تجمع پیدا کرده‌است. این آب‌ها فقط حدود ۴ درصد از مجموعه آب‌هایی را که فعالانه در چرخه آب‌شناختی دخالت دارند، تشکیل می‌دهد. با این وجود حدود ۵۰ درصد جمعیت دنیا از نظر آب شرب متکی به همین آب‌های زیرزمینی هستند.

لایه آب‌دار

بخشی از آب‌های سطحی در اثر نیروی جاذبه وارد محیط مخلخل خاک شده و به سمت پایین حرکت می‌کند. لایه‌های مختلف زمین از مواد و ترکیبات مختلف خاک شکل گرفته و در زمان‌های مختلف بوجود آمده‌اند. مجموعه عواملی نظیر جنس و اندازه دانه‌ها، میزان تخلخل، میزان تراکم، میزان ترک‌خوردگی و … باعث می‌شود بخش‌های مختلف فضای زیرزمین ظرفیت‌های متفاوتی برای جذب، ذخیره و انتقال آب داشته باشد. لایه‌هایی از زمین که به صورت نسبی ظرفیت بالاتری برای جذب، ذخیره و انتقال آب دارند آبخوان نامیده می‌شوند. به دلیل نفوذپذیری بیشتر این لایه‌ها، بخش اعظم آب نفوذ کرده در عمق زمین به صورت طبیعی جذب آن‌ها می‌شود. بسته به شرایط احاطه کننده آن، یک لایه آب‌دار می‌تواند مانند یک مخزن زیرزمینی آب را ذخیره یا مانند یک رودخانه زیرزمینی آب را به لایه‌های مجاور و عمیق‌تر منتقل نماید. ابعاد این مخازن یا رودخانه‌های زیرزمینی می‌تواند از چند ده متر تا چند صد کیلومتر متفاوت باشد. به دلیل وابستگی شدید انسان به منابع زیرزمینی آب، شناسایی، مطالعه و مدیریت لایه‌های آب‌دار دارای اهمیت بسیار است.

فهرست مطالب:

مقدمه

منافذ موجود در سنگ ها

تخلخل

عوامل مؤثر بر تخلخل در رسوبات سخت نشده

عوامل مؤثر بر تخلخل در سنگ ها

نسبت پوکی

دانه بندی رسوبات

ضریب یکنواختی

پخش آب در زمین

قسمتهای مختلف منطقه تهویه

اصطلاحات منطقه رطوبت خاک

منطقه میانی

منطقه مویین

مقدار رطوبت خاک

آبدهی ویژه

عوامل مؤثر بر آبدهی ویژه در یک لایه رسوبی

سطح ایستابی

سطح پیزومتریک

عوامل موثر در عمق سطح ایستابی

لایه آبدار یا سفره آب زیر زمینی یا آبخوان

سنگهای رسوبی

سنگ های آتشفشانی

سنگهای متبلور

لایه ناتراوا یا ریزسازند

انواع لایه آبدار

آبدهی لایه های آبدار تحت فشار

ضریب ذخیره

آبدهی مجاز