دانلود پاورپوینت تغذیه با شیر مادر- 77 اسلاید
برخی اسلایدها انگلیسی هستند
¨سریع ترین مرحله رشدِ بعد از تولد، دوران شیرخواری است. نیازهای غذائی کودکان در سنین مختلف متفاوت است. لذا نوع غذاهائی که تامین کننده این نیازها هستند باید هماهنگ با رشد و تکامل طبیعی جسمانی و گروه سنی آنها باشد. مهم ترین نشانه سلامت، رشد و تکامل مطلوب کودک است. ترکیب شیر مادر کاملاً منطبق با نیازهای شیرخوار است و بدین لحاظ مناسب ترین رشد را در کودک تامین می کند.
¨هر پستان به 20-15 بخش به نام لوب تقسیم شده و هر لوب دارای تقسیمات کوچک تری است که شامل آرئول ها و مجاری شیری می باشد. از هر لوب مجرائی به نوک پستان می رسد. شیر از آرئول ها توسط مجاری کوچک تری به مجاری بزرگ تر حمل شده و هر مجرا دارای بخش وسیع تری به نام سینوس های لاکتی فروس می شود. سینوس های لاکتی فروس به عنوان مخزن موقت شیر، عمل می کنند و در پشت هاله پستان (آرئول) قرار دارند و به وسیله مجرای باریکی در قسمت نوک پستان یا نیپل به بیرون راه می یابند. اندازه پستان ها در شیردهی نقشی ندارد.
¨اکسی توسین با مکیدن شیرخوار و تحریک نوک پستان از هیپوفیز ترشح شده و با جریان خون به پستان می رسد. با منقبض نمودن سلول های اطراف آرئول ها شیر را به جریان می اندازد. این وقایع رفلکس اکسی توسین یا ترشح شیر(Milk Ejection Reflex) نامیده می شود. نشانه های فعال بودن رفلکس اکسی توسین عبارتند از: احساس فشار در پستان ها، جریان یافتن شیر از پستان هنگام فکرکردن به شیرخوار، خیس شدن پستان دیگر هنگام تغذیه شیرخوار، احساس درد رحمی، بلع منظم شیرخوار و دیدن شیر در گوشه دهان او. بدیهی است که احساس درد، ترس، تردید و نگرانی و نداشتن اعتماد به نفس در توانائی خود در شیردهی، رفلکس اکسی توسین را مهار می کند. در عوض احساسات خوب مادر مثل اعتماد به نفس، فکر کردن به شیرخوار و شنیدن صدای او این رفلکس را تحریک می کند.
¨تری گلیسرید مهم ترین چربی شیر مادر است. اسیدهای چرب ضروری در شیر مادر بیش از شیر گاو است. این اسیدها به ویژه برای رشد مغز و سلامت عروق خونی اهمیت دارند. شیر مادر حاوی آنزیم لیپاز برای کمک به جذب چربی است که در سایر شیرها وجود ندارد.
¨مواد معدنی موجود در شیر مادر برای تأمین نیاز شیرخوار کافی است اما در شیر گاو به مقدار زیاد وجود دارد.
¨شیرخوارانی که از شیر گاو تغذیه می شوند به علت دریافت مقدار زیادی از نمک ها نیاز به آب اضافی دارند و کلیه های نارس نوزادان برای دفع نمک های اضافی دچار مشکل خواهد شد در صورتی که مقدار آب موجود در شیر مادر نیز کافی است و شیر مادرخواران در 6-4 ماه اول نیاز به آب اضافی حتی در آب و هوای گرم ندارند.
¨با وجود کم بودن مقدار آهن شیرمادر، جذب آن بسیار خوب است و تا حدود 70 درصد (یا حتی 90 درصد) آن به مصرف بدن شیرخوار می رسد.
¨جذب کلسیم شیر مادر به دلیل وجود نسبت بالای کلسیم به فسفر (2 به 1) بیشتر از شیر گاو است. گرچه میزان روی شیر مادر کم است اما فراهمی زیستی (bioavailability) آن در مقایسه با روی افزوده شده به شیرهای مصنوعی بسیار بالاست.
¨تغذیه با شیر مادر باید بلافاصله بعد از تولد شروع شود. ارجح است در اتاق زایمان پس از خشک کردن نوزاد و پوشاندن سر او، نوزاد را روی سینه مادر قرار دهند و او را با پوششی گرم بپوشانند تا تماس پوست با پوست به خوبی برقرار شده و تغذیه با شیر مادر آغاز شود.
¨آغوز، حجم محدودی داشته و ممکن است در هر نوبت شیردهی از یک یا دو قاشق مرباخوری در هر پستان تجاوز نکند. نیاز نوزاد هم در همین حد است. بدیهی است مکیدن های مکرر شیرخوار، مقدار شیر مادر را مطابق نیاز و رشد کودک افزایش می دهد.
¨در هفته های اول، در هر وعده تغذیه باید از هر دو پستان به نوزاد شیر داد تا سبب تحریک ترشح شیر شود به این ترتیب که بعد از تخلیه یک پستان، نوزاد به پستان دیگر گذاشته شود. در هفته های بعد بر حسب نیاز و میل شیرخوار می توان از یک یا هر دو پستان استفاده نمود. باید توجه داشت که در شیردادن به تناوب از پستان ها استفاده شود. مثلاً اگر در یک وعده شیرخوار از پستان چپ تغذیه کرد در وعده بعدی باید از پستان راست شروع کند.
¨مقدار چربی شیر انسان 4 گرم و میزان لاکتوز آن 6/8 گرم در صد میلی لیتر است.
¨در حالیکه در شیر گاو این مقادیر 3/5 و 5 گرم در صد میلی لیتر هستند.
¨گرچه هر دو شیر مقادیر نسبتا مشابهی انرژی تولید می کنند ولی بالاتر بودن مقدار لاکتوز شیر مادر یکی از مزایای این شیر است. شیر مادر حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع (دارای چند پیوند دوگانه) ضروری است.
¨مقدار آهن شیرها کلا کم است ولی آهن موجود در شیر مادر ارزش بیولوژیکی و قابلیت جذب بسیار بالایی دارد و شیرخواران تا پایان 6 ماهگی عموما نیازی به دریافت آهن اضافی ندارند. این در حالیست که بهتر است غیرشیرمادرخواران از اوّلین ماه های شیرخوارگی، قطره آهن دریافت کنند.
¨مقدار املاح مختلف موجود در شیر مادر کاملا جهت تامین نیازهای رشدی و نمو شیرخوار مناسب و کافیست. در حالیکه اغلب املاح موجود در شیر گاو، دارای مقادیر بالایی هستند که نه تنها مفید نبوده بلکه بویژه سدیم اضافی از ابتدا زمینه ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و فشار خون در بزرگسالی را در طفل ایجاد می کند.
¨فسفات بالای شیر گاو هم برای شیرخوار مناسب نیست. نسبت کلسیم به فسفر شیر مادر بسیار مناسب شیرخوار است ولی نسبت موجود در شیر گاو نامناسب است.
¨شیر مادر در مقایسه با شیر گاو حاوی مقادیر بیشتری ویتامین های A، C و E است و علاوه بر ویتامین D محلول در چربی، حاوی ویتامین D محلول در آب هم می باشد. شیر مادر در هر شرایط آب و هوایی، آب کافی را برای طفل تامین می کند.
مزایای شیر مادر و معایب شیر غیر مادر
(یا تغذیه مصنوعی)
(یا تغذیه مصنوعی)
¨شیر بطری مدت طولانی بویژه در زمان خواب در دهان شیرخوار مانده و آمادگی دندان های شیری نورس را برای پوسیدگی افزایش می دهد. همچنین مقادیر نامناسب املاح شیر غیر مادر بویژه شیر دامها (ازجمله بالا بودن سدیم)، زمینه ساز ابتلای کودک به بیماریهای قلبی عروقی و فشار خون در بزرگسالی خواهد بود و آهن موجود در شیر دام به اندازه آهن شیر انسان جذب نمی شود و کودک ممکنست مبتلا به کم خونی شود. ضمنا نسبت کلسیم به فسفر شیر مادر مناسبترین نسبت برای رشد و نمو مناسب طفل شیر خوار است. این نسبت در سایر شیرها بویژه شیر دام ها بالاتر است که حتی ممکنست در کودک تتانی، ایجاد کند.
¨مواد ایمنی بخش موجود در شیر مادر بسیار برای سلامتی طفل باارزشند که در شیر غیر مادر وجود ندارند. تازه و بهداشتی بودن شیر مادر و داشتن گرمای مناسب هم از دیگر مزایای شیر مادر است. این در حالیست که شیر غیر مادر ممکنست بهداشتی تهیه نشود، رقیق یا غلیظ تهیه شود، داغ یا سرد باشد، مانده باشد و یا مواد نامناسبی به آن اضافه شده باشد.
¨ارتباط عاطفی ایجاد شده بین مادر و کودک هم برای نشاط روانی مادر و احساس موفقیت او ارزشمند است و هم برای شیرخوار، احساس امنیت و لذّت را به ارمغان می آورد. ضمنا از نظر اقتصادی مقرون به صرفه بوده و هزینه اضافی بر خانواده تحمیل نمی کند.
¨شایان ذکر است که به دلیل ترشح هورمون پرولاکتین در دوره شیردهی، آزاد سازی تخمک متوقف گردیده و علاوه بر اینکه بارداری بعدی را به تعویق می اندازد، ضمنا دوره آمنوره مادر طولانی تر می شود. کودک شیر مادر خوار، کمتر به کولیک (درد شکمی)، آلرژی و اگزما مبتلا می شود. فاکتورهای رشد موجود در شیر مادر به رشد و تکامل روده های کودک کمک می کنند. شیردهی با خارج کردن چربی اضافی بدن مادر، به لاغر شدن و زیبایی مادر کمک می کند.