اوربیتال مولکولی در شیمی تابع موج تعیین‌کننده سطح انرژی الکترون‌های یک مولکول است.

ویژگی اوربیتال مولکولی

الکترون‌های اتم‌ها تشکیل دهنده یک مولکول در اوربیتال‌های مولکولی آن قرار می‌گیرند. اوربیتال مولکولی حاصل جمع یا تفاضل توابع موج دو یا چند اوربیتال اتمی است.

انواع اوربیتال‌های مولکولی

اوربیتال‌های مولکولی را به دو نوع پیوندی و ضدّ پیوندی تقسیم‌بندی می‌کنند.

اوربیتال مولکولی پیوندی

اگر برهم‌کنش بین اوربیتال‌های اتمی از نوع برهم کنش سازنده باشد در این صورت توابع موجی مربوط به اتمها با همدیگر جمع می‌شود و اوربیتال مولکولی حاصل شده از نوع پیوندی است.

اوربیتال مولکولی ضدّ پیوندی

اگر برهم‌کنش بین اوربیتال‌های اتمی از نوع برهم کنش غیر سازنده یا مخرّب باشد در این صورت تفاضل توابع موجی مربوط به اتمها از همدیگر در نظر گرفته می‌شود و اوربیتال مولکولی حاصل شده از نوع ضدّ پیوندی است.

انواع اوربیتال‌های مولکولی برحسب سطح انرژی

در شیمی بر حسب سطح انرژی اوربیتال‌های مولکولی بالاترین اوربیتال مولکولی دارای الکترون را HOMO و پایین‌ترین اوربیتال مولکولی فاقد الکترون را LUMO می‌نامند. کلمه HOMO مخفف Highest occupied molecular orbital است و کلمه LUMO مخفف Lowest unoccupied molecular orbital است.

نمادهای اوربیتال‌های مولکولی

از نمادهای σ، π، و … برای اوربیتال‌های مولکولی پیوندی و از نمادهای *σ*، π، و … برای اوربیتال‌های مولکولی ضدّ پیوندی استفاده می‌شود.

تشکیل اوربیتال‌های مولکولی از اوربیتال‌های اتمی

اوربیتال مولکولی σ زمانی تشکیل می‌شود که دو اوربیتال اتمی s که تقارن کروی دارند به همدیگر نزدیک شوند یا دو اوربیتال اتمی p در امتداد یکدیگر به همدیگر نزدیک شوند. در این حالت هم‌پوشانی این اوربیتال‌ها اوربیتال مولکولی σ را می‌دهد.

اوربیتال مولکولی π زمانی تشکیل می‌شود که دو اوربیتال اتمی p به صورت موازی به همدیگر نزدیک شوند. در این حالت هم‌پوشانی این اوربیتال‌ها اوربیتال مولکولی π را می‌دهد.

فهرست مطالب:

تقریب LCAO

معادلات سکولار

تقریب هوکل

نمودارهای تراز انرژی

مولکول نفتالن

ماهیت تشکیل پیوند در اوربیتالها

قطعه بندی تقارنی معادلات سکولار

سیستمهای هیدروکربنهای حلقوی

نمایش نموداری اوربیتالهای مولکولی بنزن

محاسبه انرژی اوربیتالهای مولکولی با استفاده از تقریب هوکل

انرژی رزنانس

قاعده 4n + 2

موارد عمومی نحوه تشکیل اوربیتالهای مولکولی π

محاسبه انرژی عدم استقرار در مولکول تترامتیل سیکلوبوتان

بی سیکلواکتاتری ان

انتقالات الکترونی در مولکول نفتالن

آرایشهای تک – تحریکی سطوح پایین

قواعد انتخاب

تبادل آرایشی

پیوندهای سه مرکزی گشوده با اتمهای یکسان

پیوندهای سه مرکزی گشوده با اتمهای غیر یکسان

پیوندهای سه مرکزی بسته

قواعد انتخاب برای واکنشهای حلقه ساز

واکنش دیمریزاسیون اتیلن

واکنش دیلز – آلدر

حلقه ای شدن درون مولکولی

و…