انجام آزمایش یکی از راه های تشخیص بیماری ها است که توسط پزشکان برای بیماران تجویز می شود. آزمایش های مختلف با توجه به تجویز پزشک معالج از بیمار گرفته می شود. یکی از انواع آزمایش هایی که پزشکان برای بیماران تجویز می کنند آزمایش ABG است که از روی نمونه خون فرد گرفته می شود. در ادامه با دکتر سلام همراه باشید.

ABG چیست؟

آزمایش گاز خون شریانی یا به اصطلاح ABG در پزشکی، به آزمایشی گفته میشود که بر روی نمونه خون گرفته شده از سرخرگ (شریان) رادیال انجام شده و طی آن، میزان فشار اکسیژن محلول در خون و همچنین PH خون محاسبه میگردد. برخلاف اکثر آزمایشهای خونی، که نمونه خون از سیاهرگها گرفته می‌شود، نمونه این آزمایش از خون سرخرگی بدست می‌آید. در این آزمایش، اکسیژنی که در خون، از ریه‌ها به بافتهای بدن حمل می‌گردد، همچنین دی‌اکسید کربنی که از سلولهای بدن تولید شده و توسط خون به ریه‌ها، کلیه‌ها و کبد منتقل می‌گردد، اندازه‌گیری می‌شود. نمونه گیری توسط سرنگ نازک و ویژه و توسط پزشک و یا پرستار ماهر باید انجام شود. معمولا نمونه خون از شریان رادیال در ناحیه مچ دست تهیه میشود.

علل انجام ABG کدامند؟

این تست برای تعیین این که شش ها به اندازه کافی عملکرد خوبی برای تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن دارند، اگر فرد علائم مشکل تنفسی دارد؛ برای تعیین این که فرد عدم تعادل در میزان گاز اکسیژن (O2) یا دی اکسیدکربن (CO2) در خون خود و یا عدم تعادل اسید- باز دارد که ممکن است اختلال تنفسی، متابولیک یا کلیوی را نشان دهد؛ یا هنگامی که فرد به سختی تنفس می کند، تنگی نفس، یا تنفس سریع دارد.

تست گاز خون هنگامی درخواست می شود که فرد علائم عدم تعادل اکسیژن/ دی اکسیدکربن یا عدم تعادل pH، نظیر سختی تنفس،تنگی نفس، تهوع یا استفراغ دارد؛ هنگامی که فرد بیماری تنفسی، متابولیک یا بیماری کلیوی دارد و نارسایی تنفسی را تجربه می کند؛ هنگامی که فرد ترومای سر یا گردن دارد، یعنی آسیب هایی که ممکن است بر تنفس تاثیر بگذارند.

چه اطلاعاتی از آزمایش ABG بدست می آید؟

عامل اصلی که توسط آزمایش ABG مورد بررسی قرار می گیرد میزان گاز های خونی است که به وسیله سنجش میزان PH و دی اکسید کربن موجود در خونی که مورد نمونه گیری قرار گرفته است بررسی می شود. با توجه به اندازه گیری های صورت گرفته میزان PH بدن باید در میزان تقریبا خنثی یعنی مابین مقادیری بین 7/35 تا 7/45 قرار داشته باشد که در غیر این صورت حالت اسیدی اسیدوز و حالت بازی نیز آلکالوز نامیده می شود.

pH: تعادل اسید و بازها در خون را اندازه گیری می کند. pH خون با افزایش دی اکسیدکربن (PCO2) و اسیدهای دیگر کاهش می یابد، بیشتر اسیدی می شود. pH خون با کاهش دی اکسیدکربن یا افزایش بازهایی نظیر بی کربنات (HCO3 -) افزایش می یابد، بیشتر قلیایی می شود.

فشار جزئی اکسیژن (PO2): مقدار گاز اکسیژن در خون را اندازه گیری می کند.

فشار جزئی دی اکسیدکربن (PCO2): مقدار گاز دی اکسید کربن در خون را اندازه گیری می کند. با افزایش سطح PCO2؛ pH خون کاهش می یابد، بیشتر اسیدی می شود؛ با کاهش PCO2، مقدار pH خون افزایش می یابد، خون را قلیایی تر می کند (آلکالین).

محاسبه یا اندازه گیری نیز می تواند انجام شود تا به پارامترهای دیگر مانند :

O2 اشباع: درصد هموگلوبین حامل اکسیژن را محاسبه می کند. هموگلوبین، پروتئین موجود در گلبول های قرمز خون است که حامل اکسیژن از عروق خونی به بافت، در سراسر بدن است.
بی کربنات (HCO3 -): شکل اصلی CO2 در بدن است، می توان آن را از pH و PCO2 محاسبه کرد.

اندازه گیری تعادل اسید- باز ترکیبات متابولیکی است. HCO3- در پاسخ به عدم تعادل pH، توسط کلیه ها دفع و بازجذب می شود و با سطح pH رابطه مستقیم دارد. با افزایش مقدار HCO3 -، مقدار pH افزایش می یابد.

مازاد باز/ کمبود باز: عدد محاسبه شده ای است که نشان دهنده جمع کل عوامل بافر متابولیک (آنیونها) در خون است؛ این آنیونها شامل هموگلوبین، پروتئین ها، فسفات و HCO3- (بی کربنات که آنیون غالب) است.

آنیونها سعی در جبران عدم تعادل در pH خون دارند. پزشک نتایج HCO3- و مازاد باز/ کمبود باز را بررسی می کند تا کل ظرفیت بافری را در هنگام تصمیم گیری در مورد درمان عدم تعادل، ارزیابی کند.

 

فهرست مطالب:

مقدمه

اطلاعات به دست آمده از سنجش گازهای خونی

روش های سنجش گازهای خونی

شریان رادیال

تست آلن

معیار هپارینه بودن کامل سرنگ چیست؟

اجزاء و مقادیر طبیعی گازهای خونی

فشار سهمی اکسیژن در خون شریانی

فشار سهمی دی اکسید کربن در خون شریانی

سطح بی کربنات بافری

اضافه باز

میزان کل CO2

Buffer Base

فاصله آنیونی

موارد کاهش فاصله آنیونی

موارد افزایش فاصله آنیونی

موارد طبیعی فاصله آنیونی

انواع اختلالات گازومتری

مکانیسم های جبرانی تعادل اسید و باز

سیستم های بافری شیمیایی

سیستم های بافری عمده بدن

کنترل تنفسی PH

کنترل کلیوی PH

روش ساده تفسیر برگه گازومتری

اسیدوز تنفسی

علل ایجاد کننده اسیدوز تنفسی

علایم اسیدوز تنفسی

درمان اسیدوز تنفسی

تشخیص و پرستاری اسیدوز تنفسی

مداخلات پرستاری در اسیدوز تنفسی

اسیدوز متابولیک

اسیدوز متابولیک (علل ایجاد کننده)

اسیدوز متابولیک (علایم)

اسیدوز متابولیک (درمان)

اسیدوز متابولیک (بررسی و تشخیص پرستاری)

اسیدوز متابولیک (برآیند قابل انتظار)

اسیدوز متابولیک (مداخلات پرستاری)

آلکالوز تنفسی (تعریف و دلایل)

آلکالوز تنفسی (علایم)

آلکالوز تنفسی (درمان و بررسی پرستاری)

آلکالوز تنفسی (تشخیص پرستاری)

آلکالوز تنفسی (برآیند قابل انتظار از بیمار)

آلکالوز تنفسی (مداخلات پرستاری)

آلکالوز متابولیک (تعریف و علل)

آلکالوز متابولیک (درمان)

آلکالوز متابولیک (بررسی و تشخیص پرستاری)

جمع بندی

چند مثال

و…