در کیهان‌شناسی تابش زمینهٔ کیهانی (به انگلیسی: Cosmic Microwave Background radiation یا به اختصار CMB) تابشی الکترومغناطیسی است که سراسر کیهان را پوشانده‌است. این تابش، طیف جسم سیاهی با دمای ۲٫۷۲۶ کلوین دارد. بنابراین بیشینهٔ این تابش در محدودهٔ ریزموج با بسامد ۱۶۰GHz و طول موج ۱٫۹mm است. کیهان‌شناسان تابش زمینهٔ کیهانی را بهترین شاهد برای نظریهٔ مهبانگ می‌دانند.

تابش هاوکینگ (به انگلیسی: Hawking radiation) تابش جسم سیاه است که پیش‌بینی می‌شود به خاطر تأثیر کوانتومی در نزدیکی افق رویداد، از سیاه‌چاله تابیده شده باشد. این پدیده به نام استیون هاوکینگ نامگذاری شده‌است. زیرا نخستین‌بار او در سال ۱۹۷۴ (میلادی) بحث نظری وجود آن را مطرح کرد. کارهای هاوکینگ به توضیح نتایج یاکوب بکنشتاین کمک کرد. یاکوب بکنشتاین پیش‌بینی کرده بود که بیشینه آنتروپی سیاه‌چاله اندازه مشخصی دارد.

فهرست مطالب:

تعریف تابش زمینه کیهانی

پیشینه تابش زمینه کیهانی

جرج گاموف

آرنو پنزیاس

ماهواره های پرتاب شده برای اندازه گیری

گاه‌ شمار تابش زمینه کیهانی

اشخاص مهم و تاریخ‌ ها

ویژگی های تابش زمینه کیهانی

عوامل موثر در ناهمسان‌ گردی تابش زمینه کیهانی

فرمول بندی ریاضی ناهمسانگردی

طیف توانی ناهمسانگردی تابش زمینه کیهانی برحسب جدایی زاویه‌ ای

ارتباط تابش زمینه کیهانی با نظریه مهبانگ

سرعت زمین نسبت به ناهمسانگردی

آزمایش‌ ها و رصد تابش زمینه کیهانی

تعریف تابش هاوکینگ

اثرات تابش هاوکینگ

نگاه کلی به تابش هاوکینگ

بینش فیزیکی تابش هاوکینگ

تفاوت مهم بین تابش سیاه‌ چاله محاسبه شده توسط هاوکینگ و تابش گرمایی تابیده شده از جسم سیاه

کشف تابش هاوکینگ

معادله تابش هاوکینگ

و…