دانلود جزوه قارچ شناسی  و بیماری های قارچی دامپزشکی

قارچ شناسی :

قارچ ها را در گذشته جزء گیاهان پست محسوب می کردند که فاقد گل در دستگاه آوندی هستند و آن ها را جزء تالوفیتها قرار می دادند. امروزه در طبقه بندی های جدیدتر که توسط ویتاکر انجام شده قارچ ها را در سلسله ی جدیدی قرار می دهند و آن ها را جزء موجودات یوکاریوت و هتروتروف می نامند.

 یوکاریوت : اندازه ی سلول بزرگ ، پیشرفته ، غشای هسته یا هسته ی محدود به غشای مشخصی دارند. ارگانل های پیشرفته مجهز به دستگاه گلژی ، میتوکندری و … را دارند. و همچنین هتروتروف اند یعنی کربن مورد نیازشان باید به صورت آماده در اختیار آنان قرار بگیرند لذا آن ها را بر روی پوست انسان ، حیوانات تنه ی درختان ، لاشه ی حیوانات می شود ملاحظه کرد.

قارچ ها انتشار جهانی دارند. در دیواره ی سلولی قارچ ها موادی مانند کیتین ، کیتوزین ، منان mannan و گلوکان وجود دارد.

در برخی از قارچ ها همی سلولز هم دیده می شود از میان ترکیبات ذکر شده mannan منان خاصیت آنتی ژنی بالاتری دارد و سیستم ایمنی را بهتر و سریع تر درگیر می کند در رنگ آمیزی گرم همه ی قارچ ها گرم مثبت هستند و فاقد اندام حرکتی اند و لذا غیر متحرک اند.

تمام قارچ ها برای رشد و تکثیر نیاز به اکسیژن دارند و هوازی هستند چنان چه ذکر شد هتروتروف اند (نسبت به کربن) اما نسبت به ازت اتوتروف اند.

قارچ ها نسبت به گوگرد قارچ ها به دو دسته تقسیم می شوند :

1- نسبت به گوگرد اتوتروف اند و از سولفات ها و سولفورها می توانند استفاده کنند.

2- نیمه اتوتروف اند که صرفا می توانند از سولفور ها به عنوان منبع گوگرد استفاده کنند.

قارچ ها به شدت رطوبت پذیرند و در محیط های با رطوبت بالا رشد می کنند. در محیط های خنثی و گاهی مایل به قلیایی بهتر رشد می کنند فاقد کلروفیل هستند لذا فتوسنتز نمی کنند و در تاریکی به راحتی رشد می کنند.

بر اساس نوع تغذیه قارچ ها را به دو گروه تقسیم می کنند :

1-  قارچ های ساپروفیت saprophytic fungi یا قارچ های گندروی:

این قارچ ها انتشار جهانی دارند و بر روی لاشه ی حیوانات تنه ی درختان ، مواد در حال فساد به وفور وجود دارند بالقوه بیماری زا نیستند و برای ایجاد بیماری به فاکتورهای مستعد یا predisposing factor نیازمندند. نقص اکتسابی یا مادرزادی سیستم ایمنی، سرطان ها ، بدخیمی ها. بیماری دیابت از عوامل مستعد کننده مهم محسوب می شوند و البته موارد زیاد دیگری نیز هست.

به قارچ هایی که برای ایجاد بیماری به شرایط مستعد کننده نیاز دارند و به دنبال فرصت مناسبی هستند قارچ های فرصت طلب یا opportunistic fungi گفته می شود.

2- قارچ های انگلی یا parasitic fungi : 

قارچ های انگلی آندمیک هستند در محدوده های خاصی وجود دارند برای ایجاد بیماری نیازی به فاکتورهای مستعد کننده نیست این قارچ ها در داخل بدن بیمار و در داخل نسوج بافت های میزبان وارد می شوند و تغذیه می کنند و ایجاد بیماری قارچ ها مانند همه ی موجودات زنده برای بقاء و ادامه حیات تولیدمثل میکنند.

تولید مثل در قارچ ها به دو روش تولید مثل غیر جنسی Asexual reproduction و تولید مثل جنسی  Sexual

انجام می شود.

تولید مثل غیر جنسی Asexual reproduction : در مواقعی که قارچ در شرایط مساعد و مناسب قرار گرفته اتفاق می افتد و بیشترین نحوه ی تکثیر قارچ ها به این صورت می باشد.

تولید مثل غیر جنسی به روش های زیر انجام پذیر است:

1- Buding  یا جوانه زدن :

در قارچ های تک سلولی یا مخمرها (yeast) اتفاق می افتد. ارتباط جوانه با سلول مادری گاهی بسیار باریک و نقطه ای است که در قارچneoformans  Cryptococcus اتفاق می افتد و گاهی ارتباط بین جوانه با سلول مادری پهن است مانند قارچ malassezia pachydematis  که ارتباط سلول با جوانه پهن است این قارچ در سگ ها و به ویژه در سگ هایی که گوش های پهن دارند بیماری otomycosis را ایجاد می کند.

ایجاد جوانه از سلول مخمری گاهی از دو قطب مخمر به وجود می آید و گاهی مخمرها جوانه های پیرامونی دارند ( در تمام اطراف می تواند جوانه ایجاد شود.)

از اختلافات بین جوانه ها و نحوه قرار گرفتنشان می شود به عنوان وجه شناسایی آن ها استفاده کرد.

در این روش بعد از رشد و کامل شدن سلول در دیواره سلولی شکست ایجاد می شود(دیواره سلولی می شکند) و همزمان ژنوم یا DNA همانند سازی می کند ، نسخه ای از DNA و مقداری از سیتوپلاسم وارد جوانه گردیده و با ادامه ی رشد و تکامل جوانه بزرگ تر می شود و به تدریج اتصال جوانه با سلول مادری کاهش می یابد به نحوی که جوانه از سلول مادری جدا می شود و با تغذیه در محیط مناسبی رشد یافته و سلولی همانند سلول مادری ایجاد

 می کند.

2-  Frag mentation یا خرد شدن :

این روش تولیدمثل غیر جنسی در قارچ هایی اتفاق می افتد که قطر رشته ی قارچی کمتر یک میکرون و یا کمتر باشد اتفاق می افتد وقتی که قارچ رشد پیدا کرد از محل دیواره سلولی سلول های انتهایی رشته ها جدا می شوند و تغییر شکل پیدا می کنند برخی به شکل کوکوس یا کوکسی در می آیند و برخی به شکل میله ای یا باسیل شکل می گیرند هر کدام از این سلول های تشکیل یافته اگر در شرایط مناسب قرار بگیرند از رشدشان یک قارچ جدید حاصل می شود.

3- Binery Division تقسیم دوتایی : و …………………………

تشخیص آزمایشگاهی Lab Diagnosis

به هر حال پس از ایجاد ضایعه ، به طرز صحیح و به میزان لازم و در موعد مشخص به نحوی که تا 2 هفته قبل میزبان استحمام نکرده باشد و در حیوانات سطح ضایعه شسته نشده باشد و میزبان به هیچ وجه ظرف دو هفته اخیر داروی ضد قارچ موضعی و سیستمیک مصرف نکرده باشد.

1) نمونه برداری ازپوست:  ( نمونه برداری از پوست ، ضایعات جلدی و پوستی) به کمک وسایلی که بسته به نیاز متغیر هستند جهت نمونه برداری از ضایعات کچلی استفاده می کنیم که مهمترین آن ها اسکالپل شماره11 کند می باشد. جهت نمونه گیری ابتدا سطح ضایعات را با پنبه و الکل ضد عفونی کرده تا باکتری ها و قارچ های ناخواسته حذف شوند سپس از کناره و حاشیه ضایعات به سمت مرکز می تراشیم ( چون قارچ ها رشد گریز از مرکز دارند.) و تراشه ها و پوسته ها را جمع آوری می کنیم.

2) نمونه برداری از موهای آلوده : جهت این نمونه برداری ابتدا با بررسی محل ضایعه را تعیین می کنیم. موهای آلوده قطورتر ، کدرتر و شکننده تر بوده و بر روی بستر اتصال سستی دارند.

بعضی از تارهای مو همچنین پیچ خورده و تابیده هستند. به کمک قیچی استریل موهای آلوده و مشکوک چیده شده و Out می شود سپس با پنبه الکل سطح ضایعه را ضدعفونی می کنیم و آنگاه به کمک موچین دو سر پهن موهای آلوده را میکنیم به نحوی که فولیکول های مو هم کنده شوند.

3) نمونه برداری از ناخن آلوده : ناخن های آلوده معمولا بسیار کدر هستند و شفافیت خود را از دست داده اند و به صورت سست و ضعیف به بستر خود متصل اند سطح آن ها ناصاف و کنگره دار می باشد. به کمک ناخن گیر استریل ناخن ها کات می شوند و از صفحه ناخن می تراشیم و نمونه ها (تراشه ها) را جمع آوری می کنیم. گاهی در ناخن های آلوده یک ماده زرد رنگ ایجاد می شود که برای نمونه بسیار مناسب و مملو از عناصر قارچی است نمونه های جمع آوری شده را به هر ترتیب و از هر موضع را به کمک پاکت های مخصوص استریل می کنیم و اگر نمونه کم باشد بین دولام جمع آوری می کنیم.

1-3) روش نمونه برداری دیگر از مو : برس زدن است. این روش در شناسایی گربه های بالغ آلوده بدون علامت بسیار مهم و تعیین کننده است تا نگهدارندگان این حیوان از سالم بودن آن ها مطمئن شوند.

بیماری های قارچی زیر جلدی :

عوامل ایجاد کننده این بیماری در طبیعت پراکنده هستند و به صورت ساپروفیت می باشند. در صورتی که شراسط بدن میزبان فراهم باشد در این صورت بیماری های قارچی زیر جلدی ایجاد می شود این دسته از قارچ های بیماری زا جهت ایجاد بیماری به کاهش سطح ایمنی میزبان نیاز ندارند بعبارتی در افراد سالم هم قادر به تولید بیماری هستند عوامل بیماری زا بایستی در طبیعت به هر طریقی وارد زیر جلد شوند تا ایجاد بیماری تحقق پذیرد مانند ضربه ، تروما ، خراشیدگی ، پاره شدگی به وسیله تیغ گیاهان ، گاز گرفتن برخی حیوانات مانند طوطی و سگ که گزارش شده است و همچنین نیش حشرات راههای ورود قارچ به زیر جلد میزبان و تولید بیماری در آنجا می باشد ، در زیر جلد قارچ کلونیزه شده و بسته به اینکه کدام بیماری باشد سیر تکاملی و علائم بیماری را ایجاد می کند. بیماری های زیر جلدی عبارتند از : مایستوما Mycetoma یا بیماری اسپوروتریکوزیس Sporotrichosis یا کروموبلاستومایکوزیس یا بیماری لوبومایکوزیس می باشند.

بیماری مایستوما :

 این بیماری برای اولین بار در منطقه مادورای هند شناسایی شده است و به همین دلیل به این بیماری مادورا هم گفته می شود. در این بیماری عناصر قارچی به زیر جلد منتقل شده و با سپری کردن دوره ی کمون که بسیار طولانی است ( گاهی به 15 تا 20 سال می رسد) تکثیر می کند و رشد می کنند.

در محل تکثیر یک برآمدگی (ندول) ایجاد شده که با گذشت زمان اندازه اش بزرگتر و وسیع تر می شود؛ به تدریج این برآمدگی چرکی شده (سطح نرم و محتوای درونی چرکی خواهد شد) بر اثر خارش و خاراندن گاهی

عوامل قارچی در سایر مناطق بدن توسط انسان مجددا تلقیح می شوند در نتیجه زخم بزرگتر می شود با ادامه این روند عناصر قارچی بافت های بدن را هم تخریب کرده و بسته به نوع مایستوما باعث استئولیز (تخریب استخوان) می شوند. اندازه عضو مبتلا گاهی چند برابر عضو سالم خواهد بود با گذشت زمان سطح این تومورها و غده ها پاره شده و محتویاتش بیرون می ریزد که این محتویات حاوی خون ، چرک ، عوامل قارچی و خون آبه است. اما با ایجاد مجاری این تومورها به نواحی اطراف گسترش می یابند. این بیماری در تمام قسمت های بدن ایجاد می شود اما در اندام های انتهایی مثل دست و پا میزان بروزش بیشتر می باشد و به این دلیل است که اندام های انتهایی در تماس بیشتری با محیط هستند.

عوامل ایجاد کننده مایستوما به دو دسته تقسیم می شوند و بر همین اساس مایستوما به دو نوع :  اکتینومایکوتیک مایستوما Actinomycotic Mycetoma و Eumycotic mycetoma تقسیم می شود. و …………………..

آسپرژیلوزیس : توسط انواع قارچ آسپرژیلوس مثل : فومیگاتوس ، فلاووس ، نایجر و . . . ایجاد می شود از لحاظ بیماری زایی 90 تا 95 درصد بیماری های آسپرژیلوزیس مربوط به آسپرژیلوس فومیگاتوس می باشند به نحوی که امروزه دانشمندان این قارچ را به عنوان یک قارچ پاتوژن محسوب می کنند. اشکال مختلفی از این بیماری در حیوانات مختلف و انسان ایجاد می شود که معمولا یا به صورت مهاجم و یا به صورت سم زا هستند و یا حتی می توانند آلرژیک باشند. آسپرژیلوس در طیور هم می تواند اتفاق بیافتد.

آسپرژیلوزیس در طیور : انواعی از آسپرژیلوس ها می توانند در طیور باعث بیماری شوند. طریقه انتقال این عفونت قارچی از طریق راه تنفسی و دستگاه تنفس است. بدیهی است که در این صورت عفونت های ریوی شایع تر از سیر بیماری ها و علائم بیماری خواهند بود. پرندگان جوان حساسیت بیشتری نسبت به موارد این بیماری دارند و علائم به صورت عصبی ، چشمی ، گوارشی ، جلدی و سیستمیک در ایران گزارش شده است لازم به ذکر است قبل از بروز تمامی فرم های بیماری ، فرم ریوی اتفاق می افتد. در سال 1962 اولین اپیدمی از این قارچ در ایران گزارش شده است علاوه بر آسپرژیلوس قارچ های موکور ، رایزپوس ، پنی سیلیوم و Scopulariopsis هم می توانند سبب بیماری در طیور شوند. مرغ و خروس ، بوقلمون و قناری و بلدرچین فرم ریوی بیماری بسیار شایع تر است در آن ها جهت ایجاد بیماری فاکتورهای زمینه ای مهم هستند که عبارتند از : 1) سن : در طیور جوان به ویژه جوجه های 3-1 روزه بیماری را به صورت و …………………………………

قارچ شناسی دامپزشکی

جزوه قارچ شناسی شامل مطالب زیر است :

تقسیم بندی قارچ ها

قارچ های ساپروفیت saprophytic fungi یا قارچ های گندروی ، قارچ های انگلی یا parasitic fungi

انواع روش های تولید مثل جنسی و غیر جنسی در قارچ ها

روش های مطالعه قارچی ، مطالعه ی ماکروسکوپی قارچ های مخمری ، بررسی ماکروسکوپی قارچ های رشته ای

رابطه ی قارچ ها با پزشکی و دامپزشکی، بررسی میکروسکوپی مخمرها ، رابطه ی قارچ ها با پزشکی و دامپزشکی

قارچ های بیماری زا یا Pathogeni fungi

قارچ های آلرژی زا یا Allergic fungi

قارچ های سم زا یا Toxic fungi

روش های نام گذاری بیماری های قارچی

کشت قارچ با استفاده از روش اسلاید کالچر Slide culture

طبقه بندی بیماری های قارچی

قارچ مالاسزیا فورفور، بیماری اتومایکوزیس ، بیماری Tinea nigra یا کچلی سیاه

درماتوفیتهای بیماری زای حیوان و انسان 

میکروسپورم کنیس ،  میکروسپورم جیپسئوم ، اپیدرموفایتون گلوکوزوم ،  تراکوفایتون منتا ، تراکوفایتون روبروم

تراکوفایتون وروکوزوم ، تراکوفایتون شوین لاینی ، تراکوفایتون ویالاسئوم  ، میکروسپورم نانوم ، میکروسپورم گالینه

میکروسپورم کوکی ای، میکروسپورم ایکونیوم ،تراکوفایتون ایکونیوم 

تشخیص آزمایشگاهی قارچ ها

بیماری های قارچی زیر جلدی

بیماری مایستوما، آسپرژیلوزیس ، آسپرژیلوزیس در طیور ، آسپرژیلوس نشخوارکننده ، بیماری کریپتوکوزیس

بیماری Candidasis کاندیدازیس

تشخیص ، پیشگیری و درمان بیماری های قارچی

و … 

این جزوه در 50 صفحه pdf  خلاصه شده است.

جهت دانلود جزوه در انتهای صفحه پس از وارد کردن ایمیل و شماره تماس گزینه پرداخت و دانلود را انتخاب کنید.

پس از پرداخت وجه شما قادر به دانلود خواهید شد. همچنین فایل به ایمیل شما نیز ارسال خواهد شد.

 در صورت بروز هرگونه مشکل با بخش پشتیبانی در ارتباط باشید