برجسته‌بینی یا استریوسکوپی (به انگلیسی: stereoscopy) شیوه‌ای است برای ایجاد تصور سه‌بعدی در بیننده بوسیلهٔ دید دوچشمی. در بیشتر روش‌های برجسته‌بینی دو تصویر معمولی دوبعدی با اندکی تفاوت مقابل چشم راست و چپ قرار می‌گیرند. این دو تصویر دوبعدی در مغز تلفیق شده و دیدن تصویری سه‌بعدی را به بیننده القاء می‌کنند.

مبنای برجسته‌بینی نشان دادن تصاویر متفاوت به چشم چپ و راست است. در شکل قدیمی این کار بوسیلهٔ برجسته‌بین انجام می‌شود. در شکل امروزی در سینمای سه‌بعدی این کار توسط عینک سه‌بعدی انجام می‌شود که انواع متفاوتی دارد، مثلاً عینک رنگی یا عینک قطبیده. در روش عینک رنگی، تصویر روی پرده تلفیقی از دو تصویر است و بیننده که عینکی قرمز و آبی به چشم دارد، با هر چشم فقط یکی از این تصاویر را می‌بیند و در نتیجه فیلم را سه‌بعدی تصور می‌کند.

یک برجسته‌نما شامل یک جفت تصویر دوبعدی است که منظره‌ای را از زوایای چشم راست و چشم چپ نشان می‌دهند. تماشای ترکیب چنین دو تصویری در یک برجسته‌بین از آنجا که عمق در قالب تفاوت تصاویر در موقعیت‌های راست و چپ تعریف شده‌است، تجربه‌ای از تماشای تصویری سه‌بعدی به دست خواهد داد.

برجسته‌بین یا استریوسکوپ (به انگلیسی: stereoscope) نام دستگاهی است که با استفاده از آن می‌توان تصاویری که چشم چپ و چشم راست به تنهایی می‌بیند را با هم ادغام کرده و تصویر سهٔ بعدی (مجازی) را نشان بدهد. برجسته‌بین دارای دو لنز چشمی است. هر لنز چشمی تصویر را بزرگتر و کمی دورتر از حد معمول نشان می‌دهد؛ و برای کسی که دید عمقی نرمال دارد لبه‌های عکس در هم فرومی‌رود و یک پنجره استریو دیده می‌شود. در حال حاضر تصاویر به نحوی تولید می‌شوند که این پنجره در پشت عکس دیده می‌شود؛ که گاهی تصاویر طوری دیده می‌شود که به نظر قسمتی از تصاویر جلو آمده است اما همیشه به همین منوال نیست. در بعضی از آن‌ها از محدودکننده دید برای جلوگیری از سردرگمی چشم‌ها استفاده می‌شود.

بیشتر مردم می‌توانند با تمرین توانایی دیدن این تصاویر را بدون برجسته‌بین را به دست آورند. اما این کار باعث خستگی و درد چشم می‌شود. اگرچه در حال حاضر دستگاه‌های زیادی وجود دارندکه با استفاده از آن‌ها می‌توان تصاویر سه‌بعدی را مشاهده کرد. همانند عینک‌های قرمز-سبز (آبی) که با استفاده از آن‌ها می‌توان تصاویر مخصوص را به صورت برجسته دید.

فهرست مطالب:

دیدن بعد سوم

دید موازی و دید متقارب

اساس برجسته بینی «تصویر مضاعف»

قدرت تفکیک استریوسکپی (حد برجسته بینی)

استریوسکپ و کاربرد آن

انواع استریوسکپ

استریوسکپ جیبی یا انکساری

استریوسکپ انعکاسی یا آیینه دار رومیزی

دیدن تصویر سه بعدی با استریوسکپ

توجیه یک زوج عکس در زیر استریوسکپ

روش صحیح استقرار عکسهای هوایی در زیر استریوسکپ

دید پسودوسکوپی (دید کاذب)

مشاهده تصویر سه بعدی بدون استفاده از استریوسکپ

پارالاکس بار یا استریومتر

استفاده از پارالاکس بار در اندازه گیری اختلاف ارتفاع دو نقطه

روش اندازه گیری شیب لایه روی عکس هوایی

تعیین ضخامت چینه شناسی

بزرگ بینی عمودی

عوامل موثر در بزرگ بینی عمودی

متغیرهای عکس

متغیرهای استریوسکپی

تعیین بزرگ بینی عمودی

روش استفاده از نقشه

و…