مطالعه، آسیب شناسی، طرح مرمت واحیاء کوشک فخرالدوله (مدرسه روشنگر) تهران
مطالعه، آسیب شناسی، طرح مرمت واحیاء کوشک فخرالدوله (مدرسه روشنگر) تهران در قالب pdf (قابل کپی به word) در 573 صفحه
موقعیت مکانی : این بنا در منطقه 12 شهرداری تهران در خیابان ابن سینا – خیابان شهید حسن مشکی – کوچه پارک امین الدوله قرار دارد. (مرحومه فخرالدوله در سال 1327 ه.ش. زمین مسجد فخر الدوله را وقف کرده است )
پارک و عمارت امین الدوله در گوشه شمال شرقی حصار جدید تهران ( پس از توسعه سال (1284 ه.ق.) در آغاز شده چهاردهم هجری توسط حاج میرزا علی خان امین الدوله ( 1322-1275 ه.ق.) ایجاد گردید.
این پارک که در نزدیکی دروازه شمیران قرار داشت ، از پارکهای بزرگ و مصفای تهران قدیم به شمار می آمد.امین الدوله داری مناسب مختلف در دوره ناصری بود و در دوره مظفرالدینشاه ، گذشته از رسیدن به مقام صدراعظمی، دختر شاه ( خانم فخرالدوله) را برای پسرش گرفت.او را باید از مردان
ثروتمند دوره قاجاریه به شمار آورد. از اقدامات مفید او تأسیس کارخانه قند کهریزک و کارخانه کبریت سازی در الهیه و تأسیس مدرسه رشدیه و سازمان پست به شیوه جدید است.
عمارت فوق الذکر داخل باغ و، به شکل کوشک ( که از نظر فرم و فضای معماری با سایر ابنیه هم زمان خود نظیر کوشک احمد شاهی نیاوران و کوشک قوام السلطنه ( موزه آبگینه فعلی) و کوشک سردار اسعد (در محوطه بانک ملّی) ) ساخته شده بود و در حال حاضر در میان مجتمع آموزشی شاهد
روشنگر به صورت متروکه قرار دارد. از این بنا در بعضی موارد به عنوان انبار استفاده می شود. این بنا به روایت، در نقشه مهندس عبدالغفار ( به سال 1309 ه.ق.) در گوشه شمال شرقی حصار ناصری با نام پارک امین الملک مشخص شده است. عمارت بنام بانو فخرالدوله که از زنان مشهور
دوره قاجار و منشأ خدمات عام المنفعه بوده است، منسوب می باشد. وی در ضلع شمالی این ساختمان، در خیابان فخرآباد ، مسجد فخرالدوله و مسجدی در خیابان ولیعصر به نام مسجد فخریه ساخته است.
با توجه به مشخصات بنا، این عمارت مربوط به اواخر دوره قاجاریه می باشد
مشخصات بنا:
این بنا به شکل کوشک ساخته شده و دارای دو طبقه و دو نیم طبقه ( که نیم طبقه دوم به صورت یک تالار می باشد) می باشد.پلکان در قسمت شمالی بنا قرار دارد و فضاها در اطراف این پلکان قرار گرفته اند.اسکلت بنا از آجر است و روکش نما از آجر های قالبی می باشد، متأسفانه در مرمتهای قبلی عملیات اشتباهی در نما انجام شده که لطمات زیادی را به بنا وارد آورده است. در سالهای جنگ تحمیلی نیز به علّت برخورد موشک در کنار آن و موج انفجار، صدماتی به بنا وارد شده که قابل مرمت می باشد.
معماری بنا تحت تأثیر معماری اواخر دوره قاجار است و بنا دارای تزئینات گچبری قابل اهمیت، به خصوص در سرسرا و اتاق موجود در نیم طبقه دوم می باشد. گفته اند این فضا نمازخانه بوده است.همچنین معجرهای چوبی و حفاظهای فلزی در فضای نمازخانه وجود دارد ( داشته!) که از وجوه با ارزش
بناست.
این مجموعه یک فایل جامه و کامل و بی نظیر درباره کوشک فخرالدوله تهران (مدرسه روشنگر) و در 5 فصل شاما ویژگی های تاریخی و جغرافیایی تهران،شناخت بنا، آسیب شناسی، طرح مرمت، طرح احیاء می باشد و شامل موارد زیر می باشد:
فصل اول: ویژگیهای تاریخی و جغرافیایی تهران
شناخت جغرافیایی تهران …………………………………………….. 1
موقعیت استقرار شهر تهران ………………………………………… 1
عوامل مهم جغرافیایی تهران ……………………………………… 9
اقلیم تهران …………………………………………………….. 10
آب و هوای تهران ………………………………………………. 11
میزان بارش ……………………………………………………… 13
شناخت تاریخی تهران ……………………………………………….. 14
تاریخچه تهران …………………………………………………….. 14
تهران قبل از تهران، ما قبل تاریخ ….………………………………. 15
ساکنان چشمه علی ………………………………………………. 17
قیطریه و دروس در عهد نخستین آریاییها ……………………………… 19
تهران شکل گیری یک هویت …………………………………….. 22
نخستین توصیفهای مربوط به تهران ………………………..………. 24
تهران در عصر ایلخانان مغول و تیموریان ……………………………………… 26
تهران در عصر نخستین سلاطین صفوی ……………………………….. 28
کریم خان زند و آغا محمدخان و پایتخت شدن تهران …………………………….. 30
دوره اول فتحعلی شاه و محمد شاه …………………………….……. 31
دوره دوم سلطنت ناصرالدینشاه تا پایان دوره قاجاریه ………………………….. 33
معماری دوره قاجاریه ………………………………………………. 35
معماری در دارالخلافه ناصری ………………………………………. 35
معماری تلفیقی عصر قاجاریه ………………………………………. 36
ساختمانهای شاخص ساخته شده در زمان سلطنت ناصرالدینشاه …………………… 39
باغها و پارکهای قدیمی تهران ………………………………………. 43
باغ شاه ……………………………………………………….. 43
باغ فردوس …………………………………………………… 43
پارک اتابک ……………………………………………………. 44
پارک امین الدوله …………………………………………….. 44
نمودار روند تأثیر معماری اروپایی بر بخشهای مختلف ساختمانهای …………………. 63
شاخص عصر ناصری
نمودار سبکهای رایج دوره قاجاریه ……………………………………. 65
تهران در دوره پهلوی …………………………………………….. 66
فصل دوم: شناخت بنا
موقعیت مکانی بنا ……………………………………………… 67
تاریخچه بنا ……………………………………………………… 68
امین الدوله ها ……………………………………………………. 72
فخرالدوله …………………………………………………………. 75
قنات بهارستان ……………………………………………………. 83
بناهای تاریخی منطقه ……………………………………………… 85
توصیف معماری بنا ……………………………………………… 88
شکل کالبدی …………………………………………………. 88
سبک ساختمان …………………………………………………. 88
کوشک …………………………………………………………. 89
معرفی بنا ……………………………………………………… 91
مشخصات بنا ……………………………………………………. 92
معرفی فضاها ……………………………………………………. 108
ساختار بنا ……………………………………………………….. 165
تزئینات بنا ……………………………………………………. 165
تزئینات نمای بنا ……………………………………………. 165
ستونها و سر ستونها …………………………………………. 165
سگدستهای طوماری …………………………………………. 168
پوشش نما ……………………………………………………… 172
حفاظهای فلزی ….……………………………………………….. 173
تزئینات داخلی بنا ………………………………………………. 179
سازه و مصالح بنا …………………………………………………. 197
نوع سازه و مصالح ………………………………………………… 197
سازه ……………………………………………………………. 197
پی …………………………………………………………… 197
جرزها ………………………………………………………….. 202
ستونها …………………………………………………………. 214
مصالح به کار رفته در بنا …………………………………………. 218
نوع چیدمان مصالح …………………………………………… 219
نوع و کیفیت ملات …….……………………………………… 222
نوع قوسهای به کاررفته در بنا …………………………………… 224
چفدهای به کار رفته در آب انبار بنا …..…………………………… 224
چفد کفته ……………………………………………………. 225
چفدهای به کاررفته در طبقات همکف و اول ……………….……… 226
چفدهای به کار رفته در نیم طبقه دوم ………..…………………….. 229
پوششها ……………..………………………………………….. 230
اتصال شبکه تیرریزی خرپا با استخوان بندی بنا …….…………………… 234
جزئیات و عناصر تشکیل دهنده خرپا ……………………………………… 236
جزئیات مربوط به لب بند بام …………………………………. 239
جزئیات مربوط به اتصالات پوشش روی خرپاها …………………………….. 240
هواکش یا کفتر خوان …………………………………….. 242
مقایسه تطبیقی ….…………………………………………. 243
کوشک مظفری دارآباد ……………………………………… 244
کوشک احمد شاهی نیاوران ………..………………………… 251
منابع ………………..…………………………………… 259
فصل سوم: آسیب شناسی
مقدمه ………………………..…………………………… 260
آسیب شناسی آفت موریانه ………………….………………… 262
اطلاعات عمومی در خصوص موریانه ها …………………………… 267
برآورد خسارت …………………………………………… 270
ترکهای موجود در بنا …………………………………………… 271
آسیب شناسی فضاها …………………………………………. 279
آسیب شناسی نماها ………………………………………… 348
آسیب شناسی نمای جنوبی …………………………………. 348
آسیب شناسی نمای غربی …………………………………. 352
آسیب شناسی نمای شمالی …………………………………. 356
آسیب شناسی نمای شرقی …………………………………. 367
علل آسیب ………………………………………………. 371
تورم آجرهای نما …………………………………………… 371
جمع بندی ……………………………………………………. 372
منابع ……………………………………………………….. 373
فصل چهارم: طرح مرمت
مقدمه …………………………………………………………… 374
ترکها و نشستها ………………………………………………. 382
درجه بندی ترک خوردگیها …………………………………… 382
ترک خوردگیهای کهنه و تازه …………………………………. 383
درجه بندی نشستهای شالوده …………………………………. 384
نشست بر اثر جابجایی قائم نسبی …..…….…………………… 385
نشست در سر دیوار …………………..….………………… 386
درجه بندی ترک خوردگیها …………….………………………… 390
نشستهای متوسط و کوتاه و دراز در سر دیوار .………………………… 391
نشست در دیوارهای بازشو دار .………………………………..… 395
استوار کردن شالوده ها ……………………………………..…… 401
گسترش شالوده با زیر سازی آجری ..…………………………… 402
گسترش شالوده با بتن مسلح .……………………………..…… 407
زیر سازی شالوده با دالهای بتن مسلح ……………..……..……… 408
زیر سازی شالوده باتیرهای بتن مسلح چسبیده به ………………… 410
شالوده
شالوده های خطی سطحی و زیرسازی شالوده های ژرف با ..……………… 412
شمعهای بتن مسلح
زیر سازی شالوده ها با شمعهای چسبیده در دو سوی شالوده ……………… 413
زیر سازی شالوده ها با شمعهای چسبیده تنها در یک سوی شالوده ………… 415
سنجه های ارزیابی ایستایی شالوده ها ..…………………………… 418
بررسی سازه ای ساختمانهای آجری ……………………………… 427
ساختمانهای بنایی غیرمسلح …………………………………… 427
ساختمانهای بنایی کلاف بندی شده ..…………………………… 428
ساختمانهای آجری مرکب .…………………………………… 428
ساختمانهای بنایی مرکب .…………………………………… 429
دیوار آجری ……………………………………………… 430
دیوارهای مثلثی در شیروانی ها ………………………………… 433
دیوارهای آجری مسلح ……………………………………… 433
دیوارهای آجری غیرمسلح …………………………………… 433
گسیختگی انواع دیوارهای آجری ………………………………… 434
نتایج تحقیقات گذشته ……………..…………………………… 434
خواص مهندسی مصالح ………………..…………..…………… 435
ملات …………………………………………………… 436
آجر …………………………………………………… 437
مقاومت فشاری واحد آجرکاری …….…………….…………… 438
مقاومت کششی واحد آجرکاری ………..……………………… 439
مقاومت برشی واحد آجرکاری ………………………………… 439
نتیجه آزمایش برروی سه دیوار ……………..………………… 441
رفع خطر از بنا …………………………….………………… 443
طرح مرمت آسیبهای موریانه ..…………………………………… 445
مشخصات سموم مورد نیاز ……………………………………… 446
لیست سموم مورد نیاز ………………………………………… 447
پاکسازی ………….………………………………………… 451
تعویض آجرهای شکسته و فرسوده ………………..……………… 451
مرمت استحفاظی ………..…………………………………… 453
مرمت تکمیلی ……………………………………………… 453
تقویت شالوده با شناژهای افقی بتنی چسبیده به شالوده …..……………… 454
مرمت نشست و تورم خاک ……………………………………… 457
تقویت راه پله ارتباطی طبقه اول .………………………………… 460
طرح مرمت پله ها …………………………………………… 461
طرح مرمت کف طبقه اول .……………………………………… 462
پایدار کردن مستقیم تیرهای چوبی ………………………..……… 462
پایدارسازی تیرهای فولادی پنهان ……..………………………… 463
کفسازی ………………..…………….……………………… 469
کفسازی با استفاده از سنگ .……………..………………….… 469
کفسازی با استفاده از آجر خشتی بدون لعاب ……………….……… 470
کفسازی با استفاده از پارکت ..………………………………… 475
تعویض نعل درگاهها …………………………………………… 477
سبک سازی سقف نیم طبقه اول …………………………………… 481
طرح مرمت شیروانی بنا و خرپاها .…………………………………… 482
ترمیم عناصر تزئینی و تجدید اندود دیواره داخلی ……………..…………… 486
طرح مرمت پوشش پلاستر دیوارها ..……………………………… 487
طرح مرمت گچبریهای اتاق نیم طبقه دوم .………………………… 490
طرح مرمت دربها و پنجره های چوبی .……………………………… 491
طراحی سیستم اعلام و اطفاء حریق .………………………………… 493
اجرای محوطه دور بنا …………………………………………… 498
دفع رطوبت در بنا .…………………………………………… 500
مرمت ناودانها .……………………………………………… 505
طرح مرمت نمای بالکن طبقه اول ………………………………… 506
طرح مرمت نمای ستونهای بالکن طبقه اول ..……………………… 509
مقاوم سازی ………………………………………………… 510
مقدمه ..………………………………………………… 511
بررسی زمین لرزه در ایران ..…………………………………… 511
مقاوم سازی و بهسازی تاریخی، قدیمی و میراث فرهنگی ……………… 514
روشهای سنتی تقویت سازه نهایی ……………………………… 514
مواد مورد استفاده ……………….…………………..……… 520
ماتریس ……………………………..………………… 523
الیاف ……………..…..…………………………… 524
در مقاوم سازی …..……………… 529 NSM استفاده از میلگردهای
530 ………………………………. FRP مشخصه های فنی
طراحی جعبه فیوزها ……………..………..……………………… 537
طراحی سیستم روشنایی ………………………….………………… 538
نورپردازی غیرمستقیم با لامپهای کم مصرف …………………………. 538
نورپردازی غیرمستقیم با لامپهای مهتابی و هالوژن ……………………………. 539
کلید و پریزهای پیشنهادی ………………………………….……… 540
تأسیسات بنا ………………………………………………… 541
نتیجه نهایی ………………………………………………….. 543
منابع ………………………………………………………. 547
فصل پنجم: طرح احیاء
طرح احیاء بنا ………………………………………………….. 548
ابنیه قدیمی سازگار با عملکرد روز ………………………………… 548
طرح احیاء پیشنهادی ..………………………………………… 550
نمونه فضاهای مورد نیاز ………………………………………… 552
منابع ..…………………………………………………… 555
نقشه ها و ضمائم ……………………………………………… 556