نوجوانی یکی از مراحل مهم رشدی و دوره‌ای میان کودکی و بزرگسالی افراد است. در این دوران افراد باید به تکالیف رشدی و مهارت‌های فراوانی تسلط پیدا کنند. مهارت‌هایی از جمله:

• تفکر به شیوه عاقلانه
• داشتن هویتی باثبات
• کسب استقلال

والدین و مربیانی که همواره با نوجوانان در ارتباط‌ اند، تمایل دارند بر آنان کنترل داشته و تحت نفوذشان باشند، بنابراین شناخت ویژگی‌های این دوره سنی برایشان اهمیت قابل توجهی دارد. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان بر رشد جسمانی، رشد جنسی، بلوغ روانی، رشد شناختی، رشد اجتماعی و رشد عاطفی و هیجانی اشاره نمود. در زیر به‌طور خلاصه هریک مورد بررسی قرار می‌گیرد:

رشد جسمانی

در این دوره نوجوانان با رشد سریع چهره و بدن خود روبرو هستند، تغییری که باعث می‌شود از حالت کودکی فاصله گیرند و به بزرگ‌سالی نزدیک شوند؛ رشد استخوان‌ها، رشد بخش بالایی سر (فک، بینی، دهان، گوش، لب) البته این رشد سریع طبق قانون خاصی نیست و از الگوی یکسانی نیز پیروی نمی‌کند و به عواملی از جمله وراثت، میزان و کیفیت تغذیه، وضعیت اقتصادی-اجتماعی خانواده و … بستگی دارد.

رشد جنسی

هدف اصلی بلوغ جنسی رسیدن به توانایی تولید مثل در نوجوانان است که زمان آن در بین ملل و اقوام مختلف متفاوت است. فعالیت هورمون‌های واسطه‌ای غده هیپوفیز که بر ترشح غدد فوق کلیوی، هیپوفیز و جنسی تأثیرگذاراست، اولین علائم دوره بلوغ است. افزایش قد، به وجود آمدن جوش‌های صورت و … از فعالیت‌های غده فوق کلیوی است.

آثار روانی بلوغ

بهتر است نوجوانان علی‌الخصوص دختران برای ورود به این مرحله از قبل اطلاعات لازم را کسب کرده باشند. از جمله عواملی که بر حالات روانی نوجوانان تأثیرگذاراست می‌توان بر آمادگی نوجوانان، فرهنگ جامعه و نگرش اعضای خانواده اشاره نمود.

در بعضی از فرهنگ‌ها مراسمی برای دوره بلوغ نوجوانان در نظر گرفته می‌شود که در آن امتیازها و مسؤولیت‌هایی را به نوجوان می‌دهند. در ایران نیز مراسمی با عنوان جشن تکلیف گرفته می‌شود که ورود دختران به آن قبل از دوره نوجوانی‌شان است.

تغییرات سریع جسمانی دارای پیامدهای متفاوتی برای نوجوانان است: دسته‌ای دچار کمبود اعتماد به نفس می‌شوند که نهایتاً از بزرگ‌سالان خود دوری می‌کنند و به جمع دوستانشان می‌پیوندند. برخی دیگر نیز از تغییرات ظاهری‌شان خوشنود شده و زمان زیادی را صرف خود می‌کنند، معمولاً قسمت اعظم وقت خود را مقابل آینه می‌گذرانند. درنتیجه‌ی تمرکز به خود، تصور می‌کنند که همواره مورد تأیید دیگران هستند و تلاش می‌کنند ایرادهای ظاهری خود را برطرف کنند، نسبت به جوش‌های صورت حساس می‌شوند، به خاطر اینکه در مقابل دیگران مهم جلوه می‌کنند، پذیرای انتقاد از سوی اطرافیان نیستند، به رفتارهای پرخطر دست می‌زنند بدون آنکه متوجه باشند ممکن است عواقبی برایشان داشته باشد و به نوعی در پی کسب تجربه هستند، به زعم آنان کسانی که متحمل خطر شده‌اند و به آن‌ها آسیب‌رسیده است، به اندازه کافی قوی نبوده‌اند.

ادامه دارد…

این فایل ارزشمند حاوی بخش های زیر است:

نوجوان در روایات

نام‌های نوجوانی
ویژگی‌های نوجوان
نیازهای نوجوان
مشکلات نوجوان

ارتباط با جنس مخالف