پروژه بررسی گمرک و نقش آن بر صادرات ایلام
چکیده
«حساسیت و اهمیت صادرات کالا و خدمات برای کشورها موجب شده است تا ابزارها و عوامل موثر در شناسایی آن را شناسایی و در جهت توسعه صادرات تلاش نمایند. خدمات گمرکی از عوامل موثر در توسعه صادرات کالا و خدمات می باشند. در این پژوهش به بررسی گمرک و نقش آن بر صادرات شهر ایلام می پردازیم نتایج این پژوهش حاکی است. فرآیندهای روزمره گمرک در امور گمرکی مربوط به صادرات مستندسازی در امور گمرکی مربوط به صادرات با استفاده از ساختارمشترک و ایجاد ارتباط اینترنتی در بین ادارات نظارتی، امور گمرکی مربوط به صادرات از شفافیت بیشتری برخوردار می شود و صادرات خدمات و کالا در استان ایلام می گردد. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده ها ازآزمون دوجمله ای استفاده شد وآلفای کرونباخ برابر 86/0 بدست آمد. نشانه پایایی بالایی است.
کلید واژه: گمرک، صادرات، کالا، ایلام.
فهرست مطالب
تشکر و قدردانی د
چکیده ه
فصل اول: کلیات
1-1- مقدمه 2
1-2- بیان مسئله 3
1- 3- اهمیت و ضرورت 4
1-4- اهداف پژوهش 5
1-4-1- هدف کلی 5
1-4-2- اهداف جزیی 5
1-5- فرضیه ها 6
1-5-1- فرضیه اصلی 7
1-5-2- فرضیه های جزیی 7
1-6- تعاریف متغیرها 8
فصل دوم: ادبیات پژوهش
2-1- مقدمه 11
2-2- واژه شناسی 12
2-3- تعریف گمرک 12
2-4- انواع گمرک 14
2-5- تاریخچه گمرک در ایران 14
2-6- ساختار تشکیلاتی گمرک جمهوری اسلامی ایران 22
2-7- معاونتهای چهارگانه گمرک ایران مشتمل بر ادارات کل و دفاتری به شرح ذیل می‌باشند: 23
2-7-1- معاونت امور گمرکی 23
2-7-2- معاونت حقوقی 23
2-7-3- معاونت اداری و مالی 23
2-7-4- معاونت طرح و برنامه 23
2-8- نقش و وظایف گمرک 24
2-9- نقش گمرک از جنبه های مالی و اقتصادی و سیاسی 25
2-9-1- نقش گمرک از جنبه مالی 25
2-9-2- نقش گمرک از جنبه اقتصادی 25
2-9-3- نقش گمرک از جنبه سیاسی 26
2-10- امور مربوط به تعیین ارزش و تعرفه 27
2-11- حقوق گمرکی 1 و سود بازرگانی و عوارض 29
2-12- تعرفه یعنی چه 31
2-13- تعرفه های ترجیحی چیست؟ 31
2-14- تقسیم بندی تعرفه براساس چگونگی دریافت 32
2-15-تقسیم بندی تعرفه براساس تسهیلات یا تبعیضات 33
2-16- صادرات 34
2-17- صادرات و تجارت آزاد 34
2-18- مزیتهای صادرات 35
2-19- زیان‌های صادرات 36
2-20- صادرات و مناطق آزاد 36
2-21- صادرات ایران 37
2-22- مدارک لازم جهت انجام صادرات 37
2-23- مراحل اداری صادرات کالا 38
2-24- صادرات قطعی 38
2-24-1- صادرات به صورت تجاری 38
2-25- قیمت گذاری کالای صادراتی 39
2-26- اعطاء جوائز صادراتی یا سوبسید صادراتی 40
2-27- واردات در مقابل صادرات 40
2-28- اهمیت و نقش صادرات در اقتصاد کشور 41
2-29- اصطلاحات گمرکی 42
2-29-1- حق العمل کار گمرکی 42
2-29-2- اظهارنامه گمرکی 42
2-29-3- حقوق گمرکی 42
2-29-4- تشریفات گمرکی 42
2-29-5- تخلفات گمرکی 43
2-29-6- خلاف گمرکی 43
2-29-7- قلمرو گمرکی 43
2-29-8- ترانزیت گمرکی 43
2-29-9- عملیات ترانزیت گمرکی 43
2-30- اظهارنامه ورودی یا خروجی 44
2-30-1- اظهارنامه مبداء 44
فصل سوم: روش پژوهش
3-1- مقدمه 46
3-2-روش پژوهش 46
3-3-ابزارگردآوری داده ها 46
3-4- شیوه نمره گذاری 47
3-5- روش جمع آوری داده 47
3-6-پایایی و روایی 48
3-7- جامعه آماری، حجم نمونه وروش نمونه گیری 48
3-8- محدوده مکانی 48
3-9- محدوده زمانی 48
3-10- روشهای تجزیه و تحلیل داده ها 48
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل
4-1- مقدمه 51
4-2- بررسی نظر خبرگان و کارشناسان گمرک در زمینه نقش گمرک در صادرات استان ایلام 55
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- نتیجه گیری 63
5-2- پیشنهادات لازم برای بهبود روند صادرات از طریق گمرک 64
منابع فارسی 68
منابع انگلیسی 69
پرسش نامه 70
فهرست جداول
فهرست صفحه
جدول 1- فرصت ها و مزایای(تاثیرات) گمرک در صادرات از دیدگاه خبرگان و کارشناسان 56
جدول 2- نتیجه آزمون فریدمن برای اولویت بندی فرصت ها و مزایای گمرک الکترونیکی جهت تسهیل صادرات 58
جدول 3- مقادیر اماره tبرای هر یک از ضرایب مسیر مدل تاثیرات گمرک بر تسهیل صادرات 61
فهرست شکل ها
فهرست صفحه
شکل (1) تاثیرات گمرک بر صادرات (بر اساس بررسی نظرات خبرگان و کارشناسان) 60
فصل اول
کلیات
1-1- مقدمه
«امروزه توسعه صادرات غیر نفتی تنها به افزایش درآمد ارزی از طریق توسعه صادرات انواع کالاها و خدمات محدود نمی شود بلکه توسعه صادرات نقش مهمتری را به عنوان یک استراتژی رشد و حتی توسعه اقتصادی نیز به عهده دارد. توسعه صادرات بویژه از دهه 70 میلادی نقش مهمی رادرتوسعه اقتصادی برخی ازکشورها وبه طور خاص کشورهای تازه صنعتی شده آسیای شرقی ایفا کرد.و برای اغلب کشورها امروزه نه تنها به عنوان یک مسیر انتخابی برای هدف رشد و توسعه اقتصادی مطرح می شود بلکه گاه بدون ارزیابیهای صحیح از توان این استراتژی وشرایط اقتصاد کشور ناآگاهانه و شاید هم مشتاقانه به عنوان تنها مسیرمعرفی می گردد. تجارت خارجی و صادرات نه تنها با اقتصاد ایران در هیچ زمانی بیگانه نبوده بلکه به لحاظ قرارگرفتن کشور درگذرگاه تجاری شرق و غرب عالم از یک سو و کانونهای تمدن دنیای قدیم و جدید از سوی دیگر نقش با اهمیتی را در اقتصاد ایران داشته است. آنچه قابل توجه است نه بیان این نقش بلکه توضیح نوساناتی است که درزمانهای مختلف در ایفای این نقش به وجود آمده است. افت و خیز در صادرات غیر نفتی اگر در گذشته عمدتا" از اوضاع طبیعی اجتماعی و سیاسی ناشی می شده در قرن اخیر اساسا" تابع سیاستهای اقتصادی دولت و ظهور نفت در تجارت خارجی کشور بوده است. به طوری که با ظهور نفت مرتبا" از اهمیت و نقش صادرات غیر نفتی در تجارت خارجی و به تبع آن در کسب درآمد ارزی کاسته شده و سهم صادرات غیر نفتی که در سال 1300 هجری شمسی 6/35 در صد کل صادرات بوده در سال 1350 به حدود 12 در صد کاهش یافته و از آن پس نیز تا سال 1365 و برنامه اول توسعه اقتصادی (1368_72) که صادرات غیر نفتی جهشی مجدد پیدا کرده کاهش داشته است. (گوهریان، 1379).
1-2- بیان مسئله
«افت و خیز صادرات غیر نفتی تابع علتهای کلان اقتصادی و خرد اقتصادی هر دو است. به عبارت ساده هم نوع سیاستگذاریهای دولت در زمینه صادرات و نحوه اجرا و استمرار آن سیاستها و هم رفتار تولیدکنندگان و بویژه صادرکنندگان در توسعه صادرات مؤثر است.سیاستهای مناسب تشویق صادرات چه از نوع مالی و چه از نوع تسهیلات مقرراتی حداقل در کوتاه مدت سود صادرات و جاذبه فعالیتهای صادراتی را افزایش می دهد. بسیاری ازکالاها بویژه محصولات کارخانه ای کشور برای نخستین بار به بازارهای جهانی وارد می شوند. و در این بازاری که به طور سخت میان صادرکنندگان مهم جهان تقسیم شده است و در اغلب زمینه ها دارای قواعد خاص خود می باشد. تنها زمانی تاب ماندن خواهند داشت که مدیریت خرد اقتصادی صادرات کشور فراتر از منابع کوتاه مدت خود نگران حفظ و توسعه این بازارها باشند. از همین بحث مختصر نتیجه می شود که ضامن توسعه صادرات و از آن مهمتر به بار نشستن استراتژی توسعه صادرات دارای دورکن اساسی است که یکی بهبود سیاستهای کلان دولت در زمینه تحقق استراتژی و پیشبرد توسعه صادرات کشور و هماهنگی کل سیاستهای کلان اقتصادی خود با این هدف مهم و دیگری بهبود وتوسعه مدیریت علمی و متناسب با استراتژی توسعه صادرات در فعالیتهای عاملین صادرات کشور است. برای افزایش کارآیی علمی استراتژی توسعه صادرات نه تنها هماهنگی سیاستهای کلان اقتصادی با هدف فوق لازم است بلکه ثبات و استمرار روند متغیرهای کلان اقتصادی که برای سرمایه گذاران و کارآفرینان شرایط امنیت و ثبات اقتصادی و امکان پیش بینی میزان سودآوری واقعی فعالیتها و الویت گذاری صحیح را به وجود می آورد لازم است، علاوه بر آن ضمانت علمی برای هماهنگی فوق مستلزم مدیریتی کارآمد در سطوح مختلف و بویژه سطوح میانی و پائینی کارگزاران دولتی و شرکتهای مهم صادراتی است و لذا هدف مذکور دولت را موظف می سازد چه از طریق آموزشهای لازم و چه از طرق دیگری نظیر فراهم ساختن تجهیزات لازم تغییر در سازمان و مدیریت و استفاده از شیوه های صحیح نظارت در ارزشیابی در صدد ارتقاء کارآیی خود در این سطوح مدیریتی برآید. (غفارزاده،1381)
بنابراین سوال اصلی در این پژوهش این است که آیاگمرک بر صادرات شهر ایلام تاثیر دارد؟
1- 3- اهمیت و ضرورت
«بی تردید با مطالعاتی که در علم اقتصاد دارید درجه اهمیت و نقش مهم اهرم صادرات در جابجائی مطلوب وزنه بازرگانی خارجی به نفع اقتصاد کشور را خوب می شناسید و می دانید که در دنیای صنعتی امروز محور اکثر درگیری ها و مناقشات بین المللی و زمینه توسعه طلبی های سیاسی قدرتهای جهان بر سر کسب بازاری مناسب وبازارهای بیشتر در تغذیه صادرات آنها وافزایش توان این اهرم به نفع خود و تقلیل به زیان رقبای حاضر در صحنه بین المللی است که به نوبه خود ابزار قدرت و توسعه هر چه بیشتر آفت وابستگی که قهرا" استعمار و استثمار ملتها رادر پی خواهد داشت نیز محسوب می گردد. رهائی از قید وابستگی به منظور نیل به خودکفائی جزء با برنامه ریزی و ایجاد تحول در فرهنگ جامعه از یک طرف و صرف عواید حاصل از منافع منحصر و محدود که اهم آن نفت می باشد در استقرار صنایع سنگین و مادر نظیر ذوب فلزات و پتروشیمی و صنایع مشابه و توسعه صنعت کشاورزی از طرف دیگر میسر نخواهد بود.نگاهی به جدول مقداری و ارزشی واردات و صادرات (صادرات غیر نفتی) سالهای 1347 الی 1363 ونتیجه ناموزون موازنه ارزش صادرات و واردات این سالها حکایت از عدم هرگونه تحرک منطقی و رشد مطلوب در مکانیزم اقتصاد کشور را دارد که در صورت ایجاد زمینه مساعد برای رشد استعدادها از طریق به کارگیری دانش تکنولوژی و دگرگونی در فرهنگ جامعه همگام با تاسیس و توسعه صنایع مورد اشاره و اجتناب از اتکاء به صادرات تک محصولی نفت که به نوبه خود با چنین تصوری ابزاری برای عقب ماندن کشور خواهد بود به استفاده از این محصول به عنوان مواد اولیه صنعت پتروشیمی و صنایع جنبی در کشور و اختصاص سهمی به عنوان صادرات منحصرا" جهت تحصیل ارز در تقویت بنیه صنایع می توان شاهد رشد مطلوب در صادرات به معنای واقعی کلمه و آینده ای امید بخش در بهبود سلامت اقتصاد کشور باشد. (بهشتیان، 1379)