عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق غنا وموسیقی
فرمت فایل: word
تعداد صفحات: 65
در دوران جاهلیت و نیز پس از اسلام، همواره تعلیم و تربیت کنیزکان خوش آواز زیبا جهت خوانندگی در مجالس عیش و نوش و خوش گذرانی و اعیان و اشراف، رایج و متداول بود. در این مجالس کنیزان خواننده، گاه به صورت تکنوازی وگاه همخوانی (ارکستر) که گروهی نوازنده باسازهای دف و بربط و نی و غیره همواره با عشوه گری و طنّازیِ فریبنده و مخنث گونه ی خود، به سرمستی میگساران و عیاشان، صفا وجذابیتی دیگر می‌بخشیدند، تا هر چه بهتر نظر حضار فاسق را برای کسب و منفعت و پاداش بیشتر به خود جلب کند (راغب،1287 ق، صص 235-238).
برخی از این کنیزکان، علی رغم میل باطنی، توسط ارباب‌های خود به این گونه اعمال زننده و زشت مجبور می‌شدند؛ نظیر چنین کارهای ناپسندی بود که قرآن مجید اجبار نمودن کنیزانی که پاکدامنی و عفاف و حیاء را پیش گرفته بودند، ممنوع ساخت و فرمود: «لا تُکرِهُوا فتیاکم علی البغا ان اردن تحصنا»؛ «وکنیزان خود که مایل به عفت‌اند زنهار برای طمع مال دنیا جبراً به زنا وادار نکنید»(نور،33).
شیوع و رواج این نوع محافل خوش گذرانی و مطربی گری، در دوره سلطنت خلفای بنی امیه و بنی عباس به اوج رذالت و ابتذال خود رسید، چنان که به طبقات پایین‌تر وعموم مردم هم سرایت کرد و باعث شد که بازار خرید و فروش کنیزکان آواز خوان، پر رونق گردید، به طوری که قیمت آن‌ها تا سه هزار دینار بالا رفت. تاریخ می‌نویسد: «مهارت برخی از آنان در خواندن و نواختن شیوه‌های متنوع لهوی، به جایی رسید که گوی سبقت را از نوازندگان صاحب نام ربودند»(جاحظ،1357، صص 68-98،). اسماعیل بن الجامع که از ناموران موسیقی و آهنگ سازان و نوازندگان و دارای ابداعات و تصانیف بسیار در عصر هارون الرشید بود، پس از آن که در مکه ی مکرمه با مشکلات مالی روبرو گردید، به بغداد آمد. به مجلسی وارد شد و دید کنیزی ترانه ای بس دلنشین و بی نظیر می‌خواند. آن آهنگ را در مقابل سه درهم از او گرفت. وقتی به دعوت هارون به بارگاه او راه یافت، همان آهنگ را نواخت. هارون را به طرب آمد و از خود بی خود شد و به او هزار دینار صله داد برای بار دوم نیز چنین کرد. آن گاه از او خواست آهنگ بهتری را ساز کند. وقتی بهترین آهنگ‌های خود را اجرا کرد، هارون از وی استقبال چندانی ننمود و اظهار خستگی کرد و هدیه ای هم به او نداد و از وی در خواست کرد همان لحن ترانه ی اول را بخواند.
نظیر همین حکایت را از ابن مسکین نقل کرده‌اند که؛ لحنی را از کنیزکی سیاه فرا گرفت و سپس نزد هارون الرشید اجرا کرد و او را به طرب آورد و پنج هزار دینار هدیه دریافت نمود. امثال این حکایات بیش از آن است که بتوان احصای نمود و صاحب کتاب عقد الفرید و الآغانی آن‌ها را جمع کرده‌اند (ایرانی،1376، ص 107).
در نتیجه، رواج چشم گیر موسیقی غنایی در مجالس عیش و نوش، موجب گردید که اطلاق لفظ غنای، یک حقیقت عرفی (در این نوع موسیقی مبتذل لهوی) گردید، و مقصود روایاتی که در مذمت غنا وارد شده، همین نوع غناء عرفی است. یعنی آوازهای لهوی که با سازهای موسیقی (در اجرا متناسب با همان آوازهای لهوی)، رقص، کف زدن، اختلاط زن و مرد و معاصی دیگر توأم بوده است.
1-2-2- تعریف غنا
1-2-2-1- تعریف لغوی غنا
برای دست یابی به معنی درست آواز لهوی، که در متون فقهی و جوامع روایی اصطلاحاً آن را غناء نامیده‌اند، ناگزیریم در وحله ی نخست به سراغ کتب لغت رفته سپس در صورت روشن نشدن به عبارات فقها مراجعه نموده و اگر باز هم چنان مجمل و پیچیده باقی ماند نهایتاً به عرف مردم مراجعه کنیم:
1- صاحب مصباح می‌گوید: «انّ الغناء الصوت»؛ «غنا صوت است»(مقری فیومی، 1325، ج 2، ص 65).
2- در مقاییس اللغه آمده است: «الغناء من الصوت»؛ «غنا از جنس صوت است»(فارس بن زکریا، 1404، ج 4، ص 398).
3-شیخ أعظم انصاری در «مکاسب محرمه» به بعضی از بزرگان اهل لغت نسبت داده است:
«الغناءهو مدّ الصوت»؛ «غنا کشیدن صوت می‌باشد»(انصاری،1417، ص 8).
4- طریحی در مجمع البحرین دارد:
«الغنا ککساء الصوت المشتمل علی الترجیع المطرب أُو مایسمی بالعرف غناء و ان لم یطرب، سواء کان فی الشعر أو قرآن أو غیرهما»؛ «غنا مثل کساء صوتی است که در گلو غلتانیده شود و حالت را تغییر دهد یا آوازی که در عرف غنا نامیده شود و لو طرب آور نباشد اعم از این که در شعر باشد یا قرآن یا امثال آن دو»(طریحی، 1375، ج 1، ص 321).
5- غزالی در احیاء غنا را این گونه تعریف می‌کند:
«صوت طیب موزون مفهوم المعنی محرک للقلب»؛ «غنای صوت موزونی است که در بر دارنده‌ی مفهومی باشد. یعنی قلب را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد»(غزالی، بی تا، ج 2، ص 268).
6- نظریه ی شافعی در مورد تعریف غناء:
«معناه تحسین القراءه و ترقیقها»؛ «غنا عبارت است از قشنگ و نازک کردن قرائت است»(ابن اثیر1339 ه، ج 3، ص 391).
7- نظریه حنبلی در مورد غناء:
«تحسین الصوت و الترنم»؛ «زیبا ساختن صدا به شکلی که سبب تغییر حال وتأثر در عواطف شود»(میرزا خانی،1372، ص 16).
8- در فقه علی مذاهب الأربعه آمده است:
«تردید الصوت بالحان»؛ «و غناء گرداندن صدا در حلق همراه با نغمه‌ها وآهنگ هاست»(جزیری، 1406 ق، ص 42).
فهرست مطالب:
سوابق مربوط به تحقیق
بحث تاریخی غنا
عریف غنا
تعریف لغوی غنا
عریف ماهیت غنا طبق نظر مراجع تقلید شیعه
امام خمینی
آیت الله مکارم شیرازی مدّظله
آیت الله فاضل لنکرانی
آیت الله خامنه ای
آیت الله صافی گلپایگانی
انواع صدا
صداى موسیقى
صداى غیرموسیقى
اقسام غنا
غنای محلل
غنای محرم
اقسام غنا از دیدگاه اهل سنت
انواع غنا
غنای حق
غنای باطل
ویژگی های غنای محرِّم
ترجیع صوت
طرب
محتوای ناپسند اشعار
تشبّه به اهل باطل
لهو
اقسام لهو
موسیقی
تاریخچه ی موسیقی
تعریف موسیقی
تعریف لغوی موسیقی
تعریف اصطلاحی موسیقی
نظریه ی مراجع تقلید در مورد ماهیت موسیقی
نظریه ی امام خمینی درباره موسیقی
نظر آیت الله صافی گلپایگانی در مورد موسیقی
گرایش به موسیقی
اقسام موسیقی
موسیقی غنایی
موسیقی غیرغنایی
مخترع موسیقی و غنا
ادله‌ی فقهی پرهیز ازغناوموسیقی
حکم فقهای معاصر در مورد موسیقی و غنا
نظریه ی شیخ انصاری در مورد موسیقی
نظر امام خمینی در مورد غنا
نظر آیت الله العظمی سید علی سیستانی در مورد غنا وموسیقی
نظر آیت الله خامنه ای در مورد غنا
نظرآیت الله مرتضی مطهری
اعتقادات و نظرات امام موسی صدر در مورد موسیقی
ادله‌ی قایلان به حرمت غنا
آیات
روایات
استثنایات حرمت غنا
حداء
غنا در قرآن
غنای آوازه خوان در عروسی‌ها
غنای بدون موسیقی
نظریه ی مختار
اجماع
سنت
توبه از غنا
رد شدن نماز
بخشنامه‌ی پیامبر اعظم
بیزاری رسول خدا از غنا
اعلامه ی قیامت
عقل
حکم آلات غنا و مو سیقی
روایات
اجماع
ادله ی اجتماعی و اخلاقی (تأثیرات سوء موسیقی)
تأثیر شگفت آور موسیقی
تفاوت میان موسیقی روحانی و غیر روحانی در ارزش
فطرت و حرمت موسیقی
تأثیرات موسیقی حرام
تأثیرات موسیقى بر عقل
نظریه ی افلاطون در مورد تأثیر موسیقی بر عقل
کاستی تعادل و جدیت
ایجاد عدم تعادل وتوازن بین اعصاب سمپاتیک
مرض سیکلوتمی
تأثیرات موسیقى بر احساس
نظریه ی مورای شافر درمورد موسیقی
تأثیر موسیقى بر سیستم اعصاب.
نظردانشمندان وروانشناسان غربی در مورد تأثیرات سوء موسیقی براعصاب
نظر دکتر آرنولد فریدمانی پزشک متخصص بیمارستان نیویورک
نظر دکتر ربرت متخصص روانشناسی کودک در انگلیس
نظر هگل فیلسوف مشهور آلمانی
نظریه ی پروفسور ولف آدلر
نظریه ی دکتر الکسیس کارل
نظریه ی ویلیام جیمز
تأثیر سوء موسیقی و غنا بر روان واعصاب از دیدگاه اندیشمندان اسلام
نظر امام خمینی در مورد مضرات موسیقی
غافل کردن از مقدرات
بیرون آمدن از جدیت
حذف موسیقی باعث پیشرفت جامعه
فلسفه‌های دیگر (اخلاقی، اجتماعی) حرمت موسیقی از دید اسلام
گرایش انسان به فساد و فحشا
غفلت از یاد خدا
غنا ابزار کار استعمارگران
کوتاهی عمر
تأثیر موسیقى بر اخلاق و عرفان
نمونه افراد زیان دیده از موسیقی
منابع و مآخذ